Archiwum Polityki

Fenomen Solidarności

Jakie były źródła inspiracji ideowej i politycznej przywódców Solidarności? Czy był to ruch rewolucyjny, czy też – jak chcieli go postrzegać komuniści – kontrrewolucyjny?

Solidarność była czymś zupełnie wyjątkowym w całych dziejach Polski. Nigdy bowiem żadne ugrupowanie działające w naszym kraju nie mogło poszczycić się tym, że jego członkami było równocześnie blisko 10 mln osób. W tym samym czasie (jesienią 1981 r.) do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej należało niespełna 3 mln osób, z czego ponad 30 proc. było jednocześnie członkami Solidarności. Jednak to nie liczba członków decydowała o wyjątkowości Solidarności. Jeżeli stała się ona tak sławna i jeśli przez dłuższy czas przykuwała uwagę świata, to przede wszystkim dlatego, że był to wielki demokratyczny ruch społeczny w państwie rządzonym w sposób dyktatorski.

Ważne – zwłaszcza po wprowadzeniu stanu wojennego – było i to, że członkowie Solidarności w swoim działaniu niemal powszechnie wyrzekli się stosowania przemocy i skutecznie unikali pokusy podjęcia działań o charakterze terrorystycznym, czym tak bardzo różnili się od rozmaitych ruchów, które w słusznej – z ich punktu widzenia – sprawie nie wahały się przed sięganiem po tak drastyczne środki. Przyjęcie w skali powszechnej zasady non violence w kraju o tak silnej tradycji spiskowo-konspiratorsko-insurekcyjnej graniczyło wręcz z cudem, którego z pewnością nie można wytłumaczyć wyłącznie lękiem przed radziecką interwencją zbrojną.

Solidarność była ewenementem na skalę światową – czymś nowym i zupełnie niezwykłym w dziejach państw rządzonych przez komunistów. Pisząc te słowa boję się wpaść w przesadę, wszak już tyle razy przy różnych okazjach dawała o sobie znać nasza narodowa megalomania. Tym razem przesada nam jednak nie grozi, gdyż rzeczywiście polskie słowo „solidarność”, na określenie wielkiego ruchu społecznego, weszło do wielu języków obcych w swojej oryginalnej postaci obok angielskiego solidarity, francuskiego solidarité, niemieckiego Solidaritat itd.

Wydania specjalne archiwalne Rewolucja Solidarności. Polska od Sierpnia 1980 do Grudnia 1981 (90082) z dnia 08.08.2005; s. 98
Reklama