Archiwum Polityki

Gąsówka naga na chłodzie

Z pozoru sezon grzybobrań się skończył. Ale to nieprawda. Dłuższe noce z rosą i częstsze deszcze oraz opadłe liście – pokarm grzybi – to nadal dobre warunki dla gatunków dostosowanych do późnej jesieni. Ponadto niektóre z grzybów letnich dotrwają do pierwszych śniegów, a nowe dopiero wtedy się pokażą.

W miejscach prześwietlonych, na skrajach lasów, występuje masowo lakówka pospolita (fot. 1) o kapeluszu do kilkucentymetrowej średnicy i twardym wysmukłym trzonie. Jej blaszki i trzon są koloru i gładkości laku, a wierzch kapelusza nieco jaśniejszy i matowy. Inne są rzadsze, np. lakówka wyniosła (fot. 2) jest większa od pospolitej, a ametystowa w całości fioletowa i piękna. Wykorzystuje się tylko kapelusze do ozdoby różnych potraw.

Podczas gdy lakówkami długo zapełnia się koszyk, to niemal natychmiast – poblaszkami (fot. 3), o owocnikach mięsistych, z mniej lub bardziej szarobrązowymi kapeluszami, a zrośniętych trzonami. W kępie, co je wyróżnia, jest kilkadziesiąt sztuk. Nadają się na wszelkie przetwory. Tylko gatunku o białych kapeluszach nie należy zbierać.

Na nieużytkach, w użyźnionych miejscach, wciąż, aż do śniegów, rośnie ciemnobiałka niska (czarnogłówka – w nawiasach nowo utworzone nazwy fot. 4). Ma szarobrązowy kapelusz, białe blaszki i krótki ciemnołuseczkowany trzon. Choć bardzo częsta, z powodu maskowania się w otoczeniu jest mało znana, a dobra m.in. na susz.

Hity późnej jesieni

Innymi grzybami dającymi pokaźny zbiór są gąsówki, w większości bardzo okazałe. Rodzaj ten niedawno wydzielono z gąsek i lejkówek, a niektórym zmieniono też nazwy gatunkowe. Dla zbieracza istotne jest, że rosną także poza lasem, ale wymagają podłoża z wieloletnim nagromadzeniem liści lub odpadów z upraw.

Najwartościowsza z nich, jednocześnie co do smaku i częstości występowania, jest naga (fioletowa), a z łacińska nuda – od gładkości kapelusza (fot. 5). Początkowo intensywnie fioletowoniebieska, starsza z odcieniem brązowym, z kapeluszem do kilkunastocentymetrowej średnicy.

Polityka 45.2005 (2529) z dnia 12.11.2005; Społeczeństwo; s. 112
Reklama