Archiwum Polityki

Pożar stepu

Dla środkowoazjatyckich reżimów marcowe zajścia w Kirgistanie oraz krwawo stłumione majowe protesty w uzbeckiej części Kotliny Fergańskiej stanowią ostrzeżenie, że władza nie jest wieczna. Robią więc co mogą, aby zapobiec rewolucji na własnym terenie.

Najbardziej zauważalnym posunięciem jest nasilenie propagandy i wzmocnienie kontroli mediów. Kirgiską „tulipanową” rewolucję przedstawiano w postradzieckich republikach, od Białorusi przez Kazachstan po Azerbejdżan, wedle podobnego schematu: drastycznym obrazom grabieży i chaosu towarzyszył starannie dobrany komentarz. Media kazachskie nadały kirgiskiej rewolucji miano „arakowej”, sugerując, że sprawcami zamieszek były pijane bandy grabiące mienie i palące sklepy.

Rosyjskie kanały telewizyjne są dostępne w większych miastach Kazachstanu, więc pełna blokada informacji na temat kirgiskiej rewolucji nie była możliwa. Wprawdzie do Uzbekistanu pierwsze wzmianki dotarły z dwutygodniowym opóźnieniem, ale fakt, że się w ogóle pojawiły, jest godny odnotowania. W kraju liczącym 25,5 mln mieszkańców, tylko ok. 800 tys. może korzystać z Internetu, a dostęp do niezależnych stron internetowych jest zablokowany. Poczta elektroniczna zawierająca takie słowa jak rewolucja, polityka czy islam – podobnie jak w Kazachstanie – nie dociera do adresata. Informacje rozchodzą się dzięki samizdatom, ulotkom rozprowadzanym na przykład w Samarkandzie czy Taszkencie. Nawet szczelnie zamknięta i od lat zaminowana granica uzbecko-kirgiska w Kotlinie Fergańskiej nie zapobiegła rozprzestrzenianiu się informacji o rewolucji. To właśnie w tej wschodniej części Uzbekistanu najsilniej dały się słyszeć głosy wyrażające nadzieję, że Uzbecy z Kirgistanu pomogą wreszcie obalić reżim Islama Karimowa. Masowe protesty w uzbeckim Andiżanie, zakończone krwawą łaźnią dokonaną na rozkaz prezydenta Karimowa (zginęło około 800 osób), dowodzą, że zdarzenia kirgiskie nie pozostały bez echa.

W kazachskiej prasie pojawiły się obszerne analizy, wskazujące, że za rewolucją w Kirgistanie stała mafia kontrolująca bazary w Osz i Biszkeku, islamiści oraz organizacje pozarządowe działające za pieniądze z USA.

Polityka 21.2005 (2505) z dnia 28.05.2005; Świat; s. 58
Reklama