To kara społeczna wymierzana przez wspólnotę osobom, których zachowania nie są akceptowane. Ostracyzm jest rodzajem wewnętrznego wykluczenia. Osobie dotkniętej ostracyzmem nie podaje się ręki, nie rozmawia się z nią, nie robi się z nią interesów, traktuje jak powietrze. Ostracyzm najczęściej pojawia się wówczas, gdy normy grupowe nie są chronione przez prawo lub gdy są z nim sprzeczne. Chroni wówczas spoistość wspólnoty, umożliwia egzekwowanie jej wartości moralnych. W wolnych społeczeństwach dotyczy czasem osób naruszających standardy moralne, ale do ostracyzmu odwołują się zwłaszcza grupy poddane zewnętrznej dominacji (narody okupowane, uciśnione mniejszości, środowiska przestępcze). Dotyka on zdrajców, kolaborantów, donosicieli. Zanikanie ostracyzmu w praktyce nowoczesnych społeczeństw można interpretować jako wyraz rosnącej tolerancji (gdy np. przestaje dotyczyć osób o odmiennych preferencjach seksualnych lub stylach życia) albo jako objaw narastającej anomii (zagubienie i dezorientacje, gdy normy moralne lub wzorce zachowań są nieobecne, niejasne lub wzajemnie sprzeczne).