Archiwum Polityki

Jak cesarz Hirohito uniknął kary

Przywódcy wojskowi i polityczni Japonii po przegranej wojnie stanęli przed alianckim trybunałem karnym. Wśród 28 podsądnych (w tym 19 wojskowych i 4 byłych premierów) zabrakło cesarza Hirohito, formalnie głowy państwa, a wedle tradycji – boskiego suwerena. Hirohito nie był Hitlerem, ale czy należało go potraktować tak łagodnie?

Gen. Douglas MacArthur, naczelny dowódca sił okupacyjnych w Japonii i autor powojennej konstytucji japońskiej, uznał, że pokonaną Japonią, której bezwarunkową kapitulację przyjął 2 września 1945 r. na pancerniku „Missouri”, nie uda się rządzić bez cesarza i dlatego należy pozostawić go w spokoju.

Hirohito nie miał nazwiska, jak przystało na potomka Bogini Słońca. Urodził się w cesarskim pałacu w Tokio w 1901 r. Kształcono go na cesarza w specjalnym instytucie przez 7 lat; w 1921 r. został regentem, rok później jako pierwszy w historii namiestnik tronu wyruszył w zagraniczną podróż do Europy. W 1924 r. ożenił się z księżną Nagako, z którą miał siedmioro dzieci, w tym księcia Akihito, obecnego cesarza Japonii. Objął tron w 1926 r., otwierając erę Szowa, co po japońsku znaczy Oświecony Pokój. Poetycki tytuł nie miał jednak wiele wspólnego z rzeczywistością.

Japonia w pierwszych latach ery Hirohito przechodziła w ręce nacjonalistów,

którzy marzyli o potędze i podbojach. Wojskowi mieszali się aktywnie do polityki i wywierali coraz większy wpływ na cywilne rządy. Hirohito miał przyglądać się sprawom tego świata ze swego boskiego azylu, ale kiedy w latach 30. doszło do kolejnej próby wojskowego puczu, próbował zapanować nad biegiem wydarzeń. Nie udało mu się jednak zatrzymać sił prących do dyktatury wojskowej i wojny. Pierwsze skrzypce grał już wówczas gen. Hideki Tojo (1884–1948), od 1940 r. minister wojny, a od października 1941 r. premier. To Hirohito wskazał go na ten urząd, to gen. Tojo wydał rozkaz ataku na amerykańską bazę Pearl Harbor i inne zachodnie cele w Azji Południowo-Wschodniej w grudniu 1941 r. Rozpoczęła się wojna.

Jej plany przedstawiono cesarzowi już we wrześniu 1941 r. Dzień wcześniej rząd dyskutował nad projektem przygotowanym przez naczelne dowództwo sił zbrojnych.

Pomocnik Historyczny Tajemnice końca II wojny światowej (90096) z dnia 26.04.2005; s. 58
Reklama