Archiwum Polityki

Włodzimierz Brus 1921–2007

W wieku 86 lat zmarł prof. Włodzimierz Brus – wybitny naukowiec, którego życiorys jest nierozerwalnie związany z powojenną historią Polski, zwłaszcza gospodarki i nauk ekonomicznych. Młody Brus, podobnie jak wielu intelektualistów jego pokolenia, był aktywnym budowniczym nowego systemu i członkiem PZPR. Otrzeźwienie przyszło jednak szybko. W 1953 r. Brus, naiwnie wierząc swoim patronom z KC, napisał artykuł będący uzasadnieniem kolejnej „podwyżki płac i regulacji cen”. Później nie pozwolono mu napisać odwołania. „Wtedy zaczął dojrzewać w nim bunt” – mówi „Polityce” bliski współpracownik (i rówieśnik Brusa) prof. Kazimierz Łaski. Po październiku ’56 było coraz bardziej oczywiste, że system nie działa, teoria jest błędna, a praktyka fatalna.

Od drugiej połowy lat 50. zainteresowania prof. Brusa koncentrują się coraz bardziej wokół pytań, jak wykorzystać rynek w gospodarce planowej. Wybór jest pomiędzy staniem w kolejce w sklepie albo staniem w kolejce po pracę – ostrzegał prof. Michał Kalecki. Tych zagadnień dotyczyły główne prace Włodzimierza Brusa: „Ogólne problemy funkcjonowania gospodarki socjalistycznej” (1961), „Economic History of Communist Eastern Europe” (1983) i (napisana z Kazimierzem Łaskim) „Od Marska do rynku” (1992).

Włodzimierz Brus odegrał z czasem ważną rolę w uwolnieniu myśli naukowej. Działał też na rzecz swobód politycznych. Uczestniczył w posiedzeniach Klubu Krzywego Koła, był świadkiem obrony w procesie Jacka Kuronia, kiedy wymagało to prawdziwej odwagi, w marcu 1968 r. poparł strajkujących studentów, za co został usunięty z Uniwersytetu Warszawskiego i z czasem zmuszony do emigracji. Z powodzeniem kontynuował pracę naukową na uniwersytetach w Rzymie, Glasgow i w Oxfordzie.

Polityka 36.2007 (2619) z dnia 08.09.2007; s. 108
Reklama