Gdy umiera wojownik Namba, przyjaciele składają go na rok do ziemi. Potem wygrzebują szkielet i lepią nowe ciało – rambaramp. Malują je na czerwono i nakładają na glinianego penisa uplecioną z liści osłonę. Taką samą, jaką nosił za życia. Żeby znowu mógł żyć pośród swoich.
Jeden z tych golemów stoi za szybą w muzeum narodowym w Port Vila. Zezwoliła na to Rada Starszych, a Big Man Magik odczynił uroki za przekroczenie tabu. Kiedy przybyła tu królowa angielska, dostała w prezencie dwa kły świeżo wyrwane ze świńskiej czaszki. W tym kraju nie ma cenniejszego podarunku. Można je przecież wymienić na to, co ważne. Na przykład na żonę.
Tuż przed gablotą z wojownikiem jedyny licencjonowany przewodnik w Port Vila, Eddie Hinge unosi oburącz płytką, szeroką szufladę pełną piasku drobnego jak cukier puder i żółtego niczym cytryna. Potrząsa, aż powierzchnia stanie się całkiem gładka. Stawia na ziemi, pochyla się i kawałkiem patyczka zaczyna rysować niezwykły wzór. – Był kiedyś stary wielki człowiek, jeden z tych, których pamięć trwa jeszcze długo potem, kiedy ich ciała oddamy ziemi – opowiada Eddie głosem miękkim i jednostajnym, nie odrywając ręki od piaskowego rysunku. – Bo znaczenie pośród ludu posiada ten, czyje imię jest znane. Ten człowiek słynął z dobroci. A kiedy umierał, poprosił: spalcie moje ciało, a prochy zbierzcie starannie i posiejcie w ziemi; to, co wyrośnie, będzie nosić moje imię. I uczynili, jak im powiedział. A to, co wyrosło, nazwali yam.
Yam to grube, wydłużone jadalne bulwy o smaku pastewnych ziemniaków. Są podstawą tutejszej kuchni. Hinge prostuje plecy, aby obcokrajowcy mogli sfilmować skomplikowany wzór na piasku. Setki linii utkanych w opowieść o starym człowieku.
Archipelag Rady Starszych
Rysowanie na piasku to narodowa sztuka Vanuatu, jedyny wkład tego kraju w Listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.