Tak jak szuwar oddziela nas od wód stojących, tak inne siedliska towarzyszą nam w wędrówce nad wody płynące. Lasy łęgowe omówiliśmy w poprzednim „Przyrodniku”. Większe rzeki, meandrując, podcinają strome i wysokie brzegi, a po drugiej stronie koryta odkładają piaszczyste plaże, zaś między brzegami ławice – oraz odcinają od lądu wyspy.
Duże rzeki mają kilkumetrowe wahania poziomu wód: Wisła w odcinku środkowym ok. 8 m, a w dolnym ok. 10 m! Odra ok. 6 m, Narew ok. 6 m, Bug ok. 5 m. O ile wezbrania wiosenne zmieniają krajobraz, to letnie niszczą lęgowiska zwierząt; podobne skutki mają letnie sztormy na plażach nadmorskich. Na Wiśle Środkowej obserwuje się nawet trzykrotne rozpoczynanie lęgów na ławicach, zazwyczaj z wyprowadzeniem młodych dopiero w sierpniu. Podobne straty i opóźnienia mają miejsce na tarasach zalewowych. Średnia grubość osadu popowodziowego na Wiśle wynosi 0,1 mm/rok. Ta warstewka stanowi o żyzności ziem nadrzecznych, a także o pożywieniu dla ciągu bezkręgowce–ptaki. Te szczególne tereny, wydawałoby się nieprzyjazne życiu, mają swoją florę i faunę. O żyzności świadczyć mogą np. łany kwitnącej żółto rzepichy ziemnowodnej na ławicach rzecznych. Jej nasiona, jak i innych, nanosi wezbrana woda. Z zielnych są tu jeszcze rzepicha błotna, charakterystyczny namulnik, a z uprawnych ziemniak i pomidor rosnące nawet łanami, z drzew – wierzba i topola.
Najbardziej spektakularna jest awifauna. Gnieździ się tu kilka gatunków ptaków nadwodnych. Ich narastającym problemem jest coraz intensywniejsza rekreacyjna penetracja plaż i ławic przez ludzi. Ptaki terenów otwartych mają daleki, rzędu 100–200 m tzw.