Rękoskrzydłe. Latające ssaki

Jakie jest najcenniejsze zwierzę świata? Tygrys, a może lampart amurski, a może orka lub humbak? Z pewnością, taki jaguar z Amazonii wart jest majątek. Wprawdzie każde z tych zwierząt jest niewiarygodnie cenne - a nawet bezcenne - to istnieje gatunek warty jeszcze więcej. To nietoperze. Po raz pierwszy w historii nauki wyceniono wartość finansową całego gatunku zwierząt, a mianowicie nietoperzy żyjących na terenie Stanów Zjednoczonych. Okazuje się, że są one warte rocznie od 4 do 50 miliardów dolarów(!) Tyle trzeba by płacić rocznie - gdyby nietoperzy nie było - by ochronić tamtejsze uprawy i lasy przed szkodnikami (owadami), którymi rękoskrzydłe się żywią. A ponieważ są aktywne nocą, wyręczają ptaki w trzebieniu owadów też aktywnych po zmierzchu. Są więc niezastąpione. Nikt poza nietoperzami tych szkodników by nie unieszkodliwił. Istnieje wieleset gatunków nietoperzy. Najczęściej są owadożerne, ale w krajach tropikalnych żyją też gatunki owocożerne. Te z kolei odgrywają istotną rolę w procesie zapylania roślin. Poza tym nietoperze są inteligentne - mają doskonałą pamięć miejsc - społeczne, a nawet miłe; na przykład niektóre z nich dają się oswoić. Wcale nie są ślepe. A inne zmysły - głównie słuch i węch - są u nich wyostrzone do absolutnego maksimum. Pełnią też ważne role w mitologiach całego świata. Naprawdę, nietoperze są super.

Science/AAAS NietoperzTadarida brasiliensis z ćmą w pyszczku. Nietoperze są dlatego tak bardzo pożyteczne, że zjadają owady aktywne nocą, na które inne zwierzęta nie polują, ponieważ śpią.

Merlin D. Tuttle, Bat Conservation International, www.batcon.org/materiały prasowe Tadarida brasiliensis. Owadożerne nietoperze żyjące w Ameryce. Ich kolonie są największymi, po ludzkich, skupiskami ssaków na świecie. Obecnie zagrożone tajemniczą chorobą (white-nose syndrome) oraz wiatrakami elektrowni wiatrowych.

Paul Bates/materiały prasowe Nietoperz epoletowy. Nietoperze stanowią aż 20 proc. wszystkich ziemskich ssaków. Powstały 50 milionów lat temu w Eocenie. Ich kolonie (głownie te w dużych i niedostepnych jaskiniach) mogą liczyć kilka, a nawet kilkanascie milionów osobników.

F.T. Muijers / Lund University/materiały prasowe Niektóre nietoperze potrafią tak szybko machać skrzydłami, że zawisają w powietrzu. Jak kolibry. W Szwecji przebadano ich lot w w tunelu aerodynamicznym. Powierzchnia skrzydeł w stosunku do ciała jest u nich większa niż u ptaków. Pallas long tongued bat.

F.T. Muijres / Lund University/materiały prasowe Nietoperze potrafią fruwać podobnie jak owady. Ruch ich skrzydeł wywołuje tzw. wir krawędzi natarcia (rodzaj maleńkiego cyklonu), który pomaga im utrzymywać się w powietrzu. W ten sposób nietoperz wytwarza aż 40 proc. siły lotnej.

Donar Rieskoffer/Wikipedia Nietoperze mają specjalne połączenia miedzy więzadłami, kośćmi i pazurami. Dzięki temu mogą zwisać na tylnych łapach bez żadnego wysiłku. Wisząc, odpoczywaja, śpią i hibernują. A nawet pozostają w tej pozycji już po śmierci

Yossi Yovel/Weizzmann Institute of Science Egipski nietoperz owocowy lądujący na jabłku. Te nietoperze potrafią emitować podwójne pulsy ultradźwięków. Po ich odebraniu zdobywaja wiedzę o wielkości owocu, do którego się zbliżają.

Yossi Yovel, D. Tuttle/Bat Conservation International Egipski nietoperz owocowy w locie. Nietoperze owocowe żyją głównie w strefach ciepłych. Pełnią podobną rolę jak owady i ptaki w zapylaniu roślin.

Merlin D. Tutte/Bat Conservation International Egipski nietoperz owocowy wcinający mango. Widać, że mu smakuje.

Paul Bates/materiały prasowe Rhinopoma hardwickii. Nietoperz żyjący w Indiach. Zwany małą myszą. Jeszcze w XVII wieku powszechnie uznawano nietoperze za latającą odmianę myszy. Fakt, że używają echolokacji odkryto dopiero w latach 40. XX wieku.