Serowe fondue. Żeby je przyrządzić, należy stopić ser. Do topienia służy zaś zwykle białe wino (co niektórzy wybierają wino czerwone, szampana, a nawet piwo – byle nie wodę). W tak przygotowanej masie serowej macza się suchy chleb (dawniej w ramach oszczędności, teraz po prostu dla smaku i w zgodnie z tradycją). Przepis można wedle uznania urozmaicać. Fondue podaje się zwykle w specjalnym naczyniu (caquelon). Potrawę serwuje się w całej Szwajcarii, ale uchodzi za przysmak zwłaszcza w jej francuskojęzycznej części.

Raclette. Ser podgrzewa się zwykle na małych patelniach, podaje z ziemniakami w mundurkach, korniszonami i marynowanymi owocami. Danie, które upodobali sobie w szczególności mieszkańcy zachodniej części kraju. Na zdjęciu tradycyjnie przygotowane raclette: stopione na ogniu lub w specjalnym piekarniku (jego warstwę zeskrobuje się szerokim nożem).

Älplermagronen. Jedna z najbardziej tradycyjnych szwajcarskich potraw. Przypomina nieco zapiekankę, skomponowaną z ziemniaków, makaronu, sera, śmietany i cebuli. Potrawę serwuje się często z musem jabłkowym (w osobnym naczyniu, rzecz jasna). Połączenie może dziwić, ale smakuje!

Rösti. Coś, co Polacy powinni polubić – placki ziemniaczane, przyrządzane z grubo startych ziemniaków, podawanych z różnymi dodatkami na wierzchu według własnych upodobań: z serem, pomidorem, kiełbasą, jajkiem sadzonym, szynką. Każdy taki szwajcarski placek jest oczywiście odpowiednio wielki (na patelni mieści się zwykle jeden). Placki smaży się na gorącym maśle albo tłuszczu.

Saucissons. Uważa się, że to francuski odpowiednik salami. Kiełbasę jada się więc zwłaszcza w rejonach francuskojęzycznych Szwajcarii (choć nie tylko). Receptura? Mięso wieprzowe, słonina, sól, cukier, przyprawy (czasem także alkohol). Dodatki można zmieniać wedle uznania. Kiełbaski – dla smaku – gotuje się często na warzywach. Słynne w całym kraju, zwłaszcza w okolicach kantonu St. Gallen, są także białe kiełbasy Olma. Przyrządza się je z cielęciny, wieprzowiny, mleka i przypraw (najbardziej podstawowych: soli i pieprzu). Serwowane w domach, ale także jako przystawki podczas spotkań publicznych czy konferencji. Szwajcarzy zjadają rocznie nawet 45 mln sztuk kiełbas! Uwaga – musztardę powinniśmy odpuścić, żeby nie uronić smaku samej kiełbasy. Dodawanie musztardy do tego typu potraw w ogóle uchodzi w Szwajcarii za grzech.

Gâteau du Vully. Ciasto, które przyrządzamy z drożdży, mąki, soli, masła i mleka. Brzmi banalnie – i tak jest w istocie. Ciasto można podawać na słodko (z cukrem i śmietaną) albo słono (boczkiem i kminkiem).

Berner Platte. W skład serwowanego w Bernie dania wchodzą różne rodzaje mięs: wołowina, ozór wołowy, wędzone mięso wieprzowe, łopatka wieprzowa, żeberka, wędzony boczek i czego dusza zapragnie – danie nie znajdzie uznania u wegetarian, ale u miłośników mięs jak najbardziej. Mięsa podaje się z kiszoną kapustą, marynowaną fasolą (albo z jej suszonymi ziarnami), burakami i ziemniakami. Potrawa tym się różni od gulaszu, że wszystkie składniki są tu przyrządzane i gotowane osobno.

Pizzoccheri. Danie z makaronu, nawiązujące do północnowłoskiej tradycji kulinarnej. Makaron jest przyrządzany z mąki gryczanej i ma formę płaskich wstążek. Podaje się go z ziemniakami, serem, kapustą i masłem.

Papet Vaudois. Danie popularne zwłaszcza w kantonie Vaud. To rodzaj zacieru z porów i ziemniaków, duszonych wiele godzin tak, że uzyskuje się mieszankę, która dobrze komponuje się np. z dowolną kiełbasą.

Kasztany. Serwowane zwłaszcza zimą, podawane na gorąco, a czasem nawet w formie… spaghetti (uformowane w cienkie paski). Kasztany podaje się z chlebem czy pralinami. Pasują do wielu potraw.

Birchermüesli. Coś na śniadanie albo deser – owsianka z dodatkiem soku z cytryny, skondensowanego mleka, startych jabłek, orzechów laskowych i migdałów.

Mässmogge, łakocie z Bazylei. To cukierki, o których mówi się, że są długości kciuka (mają 5,5 cm). Cukierki są wypełnione pralinami z orzechów laskowych. Ich kolor i smak zależy od doboru cukru krystalicznego (najczęściej wykorzystuje się czekoladowy, cytrynowy i truskawkowy, ale nie tylko).

Croûte au fromage. Danie bardziej domowe niż restauracyjne, proste do przyrządzenia – i smaczne. Kromkę chleba macza się w białym winie, a następnie wkłada do piekarnika, np. z plastrem boczku, szynki i pomidorów. No i z serem, rzecz jasna.

Zibelechueche, czyli tarta, której głównym składnikiem jest cebula. Do ciasta dodaje się kwaśną lub słodką śmietanę, jajka i boczek. Przyprawia się zaś solą i kminkiem.

Appenzeller Biberli. Specjalność okolic Appenzell, czyli wschodniej części Szwajcarii. To rodzaj pierniczków, które wypełnia się wewnątrz nadzieniem, np. migdałowym albo z orzechów włoskich.

Szwajcarskie sery – ściągawka. Odmian jest kilkaset, czasem różnią się detalami, zwykle intensywnością smaku (i zapachu). Wskażmy kilka podstawowych – i takich, których zdecydowanie warto (a nawet wypada) spróbować:
» Appenzeller to rodzaj twardego sera produkowanego z mleka krowiego. W produkcji wykorzystuje się także solankę ziołową, czasem wino lub jabłecznik.
» Ementaler jest serem twardym o łagodnym, orzechowym smaku. Ma słodkawy posmak – no i jest dziurawy. W suchej masie jest 45 proc. tłuszczu.
» Gruyère to wizytówka kraju. Ser twardy o charakterystycznym, orzechowym smaku. Dojrzewa od 3 do 9 miesięcy. Produkowany w miejscowości Gruyère.
» Sbrinz ma już nieco bardziej intensywny smak. I jest rzecz jasna twardy. To jeden z najstarszych serów w kraju, dojrzewa zwykle od 2 do 4 lat. Kręgi, w których jest przechowywany, mają średnicę 50 cm i 5 cm grubości.
» Tête de Moine przygotowuje się nietypowo – starannie zeskrobuje się go nożem i podaje w formie cienkich wiórków. Uważa się, że dzięki temu zachowuje aromat i smak.
» Vacherin to delikatny, miękki ser sezonowy produkowany z mleka krowiego. W 45–50 proc. składa się z tłuszczu mlecznego.