JULIUSZ ĆWIELUCH: – Czy ta epidemia to ukoronowanie naszych lęków?
ELŻBIETA ZDANKIEWICZ-ŚCIGAŁA: – Raczej ukoronowanie naszych wielu błędów. Wygląda na to, że ludzkość dostała rachunek za nonszalancję, z jaką traktowała własną planetę i siebie.
Dla niektórych jest to zabójcza lekcja, a dla pozostałych będzie traumatyczna?
Choć od lat mówiło się o możliwym kryzysie, to pandemia pojawiła się nagle i właściwie bez ostrzeżenia. Przecięła nasze codzienne życie na dwie części: przed i po. Nie da się jej kontrolować, a co najwyżej, jak zgrabnie się teraz mówi – wypłaszczać, czyli łagodzić jej skutki. Ale trudno to nazywać panowaniem nad sytuacją, a raczej łagodzeniem jej skutków. Koronawirus, jak widać, może skutkować u wielu ludzi śmiercią i zagraża w zasadzie całej populacji, bo w różnym stopniu i natężeniu, ale dotyka każdej grupy wiekowej. Trzymając się definicji traumy, ma więc znamiona doświadczenia traumatycznego.
A może ten kubeł zimnej wody był nam potrzebny?
Takie nagłe zatrzymanie świata, w sensie indywidualnym i globalnym każdego z nas zmusiło do zadania sobie co najmniej kliku pytań, które pojawiają się prawie automatycznie w sytuacji konfrontacji z zagrożeniem zdrowia i życia. Najważniejsze z nich dotyczą aktualnego sensu życia naszego i bliskich. Kolejne odnoszą się do ustalenia priorytetów w realizacji celów po wyjściu z pandemii. Czy kryzys ma sens? Tak i nie. Tak – wtedy, gdy refleksja, jaka powstanie w wyniku przemyśleń przekłada się na dokonanie konstruktywnych zmian w życiu. Nie – wówczas, gdy rodzi jedynie rozgoryczenie, frustrację i poczucie zmarnowanego życia.
A mówi się, że to, co cię nie zabije, to cię wzmocni.
Badacze konsekwencji traumy wskazują na co najmniej cztery scenariusze.