Waży ok. 1,4 kg, składa się z połączonych synapsami neuronów (komórek pobudliwych elektrycznie), których jest ok. 100 mld. Swoją konsystencją przypomina nieco galaretę, a jego objętość – w zależności od płci – waha się od 1200 do 1500 cm3. Organ ten kieruje pracą większości narządów i procesów w ludzkim organizmie, o którym dzięki rozwojowi współczesnej nauki – w szczególności neurofizjologii i neuropsychologii – wiemy coraz więcej. Więcej nie znaczy jednak wszystko. Ludzki mózg nadal bowiem skrywa w sobie niezliczoną liczbę zagadek i dlatego jest stałym obiektem badań. Jedno z pytań, jakie dość często pada, dotyczy pojemności informacyjnej mózgu: ile danych jest w stanie zmagazynować ten stworzony przez naturę dysk (nie całkiem) twardy?
Należy dokonać rozróżnienia pomiędzy pamięcią ultrakrótkotrwałą, krótkotrwałą i długotrwałą (to tzw. magazynowy model pamięci). Ta pierwsza – nazywana również sensoryczną – wiąże się z bezpośrednim oddziaływaniem zewnętrznego bodźca na zmysły – np. wzroku (tzw. pamięć ikoniczna, trwająca jedynie 0,5 s) czy słuchu (pamięć echoiczna, 2–3 s). Z kolei pamięć krótkotrwała to zdolność do przechowywania małej porcji informacji (5–9) przez maksymalnie 5–6 s.
W psychologii poznawczej pojawia się dodatkowo pojęcie pamięci roboczej – bazującej na teorii pamięci krótkotrwałej, jednakże wykraczającej poza jej funkcję magazynową. Obrazowo można ją porównać do małej centrali, w której mają miejsce procesy: spostrzegania, przypominania, powtarzania, myślenia i planowania. Niektóre informacje są z niej usuwane (ulegają całkowitemu zapomnieniu), inne natomiast trafiają do ogromnego archiwum, jakim jest pamięć długotrwała. To właśnie w niej zgromadzona jest cała nasza wiedza o świecie, wspomnienia i wyuczone umiejętności. Co ciekawe, te dwa rodzaje pamięci ściśle ze sobą współpracują.