Niezbędnik

Jak uzyskać idealny klej?

Sztuka klejenia polega na odpowiednim doborze kleju do łączonych powierzchni, tak żeby uzyskać optimum między siłami adhezji i kohezji. Sztuka klejenia polega na odpowiednim doborze kleju do łączonych powierzchni, tak żeby uzyskać optimum między siłami adhezji i kohezji. J4913 / Flickr CC by SA

Piórnik ucznia, warsztat majsterkowicza, przybornik rowerzysty – czym byłyby bez kleju, niezwykłej substancji pomagającej szybko łączyć różne obiekty. Eksperci potrafią wymienić dziesiątki rodzajów klejów – innymi posługują się stolarze, inne służą łączeniu kartek, a jeszcze inne – potłuczonej ceramiki. Są też kleje stosowane w chirurgii – zamiast szwów.

Niezależnie jednak od rodzaju i przeznaczenia, za własności kleju odpowiedzialne są dwie kluczowe siły. Po pierwsze, substancja klejąca musi przylgnąć do łączonej powierzchni – dzieje się tak dzięki adhezji. Cząsteczki kleju wykorzystują dostępne mikropory i nierówności struktury, by wniknąć w głąb sklejanego materiału i utrzymują się dzięki różnego typu oddziaływaniom międzycząsteczkowym. Substancja, która dobrze przylega do klejonej powierzchni, czyli charakteryzuje się silną adhezją, to połowa sukcesu. Do pełni szczęścia potrzebna jest jeszcze kohezja, spójność – czyli siła łącząca z sobą cząsteczki substancji klejącej – to dzięki niej dwie posmarowane klejem powierzchnie utworzą jedną całość.

Efekt kohezji uzyskuje się na wiele sposobów. Najprostszy polega na rozpuszczeniu substancji klejącej w rozpuszczalniku – tak przygotowany klej można przechowywać długo w zamkniętym słoiku lub tubce bez obawy jego stwardnienia (to właśnie przejaw kohezji w działaniu). Po naniesieniu kleju na łączone powierzchnie rozpuszczalnik odparowuje, a cząsteczki substancji klejącej łączą się tworząc mocną spoinę.

W niektórych zastosowaniach, np. podczas klejenia ceramiki, wykorzystuje się żywice epoksydowe. Efekt kohezji powstaje na skutek reakcji chemicznej – klej składa się z dwóch składników, dopiero ich połączenie powoduje, że dochodzi do powstania wiązań łączących cząsteczki substancji klejącej.

Niezbędnik Inteligenta „88 Pytań do Nauki” (100054) z dnia 25.06.2012; Nowe wyzwania; s. 92
Reklama