Niezbędnik

Zagadka telomerów

Eliksir młodości

W DNA mogą tkwić tajemnice starzenia. W DNA mogą tkwić tajemnice starzenia. Stockbroker / EAST NEWS

W 2012 r. kilkudziesięciu naukowców wydało znamienne oświadczenie: „Ewolucja sprawiła, że nie ma genów, których podstawowym zadaniem byłoby zmniejszanie w miarę upływu lat wydolności organizmu czy też skracanie życia. Ludzki organizm nie zawiera instrukcji genetycznych określających, w jaki sposób i kiedy człowiek ma umrzeć”.

Wytypowano już kilka genów mających zapewnić nieśmiertelność: p66shc, ink4a, daf2, sir2. Żaden nie ziścił pokładanych nadziei, choć np. nicieniom i muszkom owocowym dzięki manipulacjom genetycznym udało się przedłużyć życie.

Niewątpliwie to właśnie w DNA mogą tkwić tajemnice starzenia. Odkryto przecież na końcach tej nici specyficzne zakończenia zwane telomerami, które skracają się przy każdym podziale komórki – u 80-latków są krótsze o połowę niż przy urodzeniu, choć każdy z nas dziedziczy inną ich długość. Nadmierne skrócenie telomerów uniemożliwia w końcu dalsze podziały komórek – przestają się dzielić i człowiek umiera. Enzym o nazwie telomeraza – obecny w komórkach rozrodczych i macierzystych (np. w szpiku kostnym) – ma zdolność wydłużania telomerów. Naukowcy nie sądzą jednak, by był to ten „eliksir młodości”, o który wszystkim nam chodzi.

Pewnie w przyszłości uda się powstrzymywać skracanie telomerów, ale czy będziemy potrafili sztucznie je wydłużać? Jeśli same się skracają, to przecież nie bez powodu. Czy to, że u mężczyzn telomery są krótsze i ich komórki dzielą się szybciej niż u kobiet, może być wystarczającym wytłumaczeniem ich krótszego, przeciętnie o kilka lat, życia w porównaniu z kobietami?

Niezbędnik Inteligenta „Co mamy w genach” (100079) z dnia 17.03.2014; Genetyka w medycynie; s. 58
Oryginalny tytuł tekstu: "Zagadka telomerów"
Reklama