Niezbędnik

Ku służbie państwu

Edukacja w cesarstwie chińskim

Ogłoszenie wyników egzaminu państwowego. Rycina z XVII w. Ogłoszenie wyników egzaminu państwowego. Rycina z XVII w. BridgemanArt / Corbis
Najważniejszą rolą edukacji wyższej w Państwie Środka było przygotowanie młodzieży do kariery urzędniczej. Tak było przed dwoma tysiącami lat, tak jest i dzisiaj.
Charakterystyczną cechą chińskiego systemu kształcenia była wszechstronność, wymuszana przez rozległy zakres kanonu.Zoonarz Zhiwei/EAST NEWS Charakterystyczną cechą chińskiego systemu kształcenia była wszechstronność, wymuszana przez rozległy zakres kanonu.

Szkoły dla synów cesarskich czy arystokracji w Chinach istniały już w czasach dynastii Shang (1600–1046 p.n.e.). Chińscy historycy twierdzą, że pierwsze ośrodki dostępne także dla gorzej urodzonych powstawały w epoce Królestw Walczących (475–221 p.n.e.), czasach rozbicia, politycznego i umysłowego niepokoju, kiedy stary porządek chwiał się i trzeszczał, a nowy wciąż nie chciał się uformować. Był to okres nadzwyczajnego rozkwitu filozofii, „sporów stu szkół myśli”, a najsłynniejsi uczeni, głowiący się, jak uratować świat od upadku, gromadzili wokół siebie tłumy uczniów. Władcy poszczególnych państewek rywalizowali ze sobą i szczycili się posiadaniem szkoły przyciągającej słuchaczy z całego kraju, z której wychodzili ich doradcy i urzędnicy. Wtedy powstał termin boshi – szeroko (wykształcony) urzędnik, erudyta kształcący młodych i badający księgi, dziś będący tytułem naukowym doktora.

Pałac Nauki

Jedną z takich sławnych szkół był Pałac Nauki Jixia (Jixia xuegong) państwa Qi (dziś prowincja Szantung), który chińscy badacze uważają za pierwszy odpowiednik uniwersytetu – gdzie, bez ingerencji państwa w program czy dobór kadry, kształcono studentów i prowadzono badania. Założona ok. 370 r. p.n.e. uczelnia była przykładem połączenia mecenatu państwowego i prywatnej inicjatywy. Państwo zapewniało infrastrukturę – kampus z budynkami dydaktycznymi, gdzie uczeni za opłatą mogli nauczać. Pałac Nauki Jixia w momencie największego rozkwitu gromadził nawet 10 tys. wykładowców i studentów. Wykładali na nim najwięksi myśliciele tamtych czasów, przedstawiciele odmiennych szkół filozoficznych, jak konfucjaniści (Mencjusz, Xunzi), taoiści, legiści, motiści, dialektycy czy uczeni szkoły yin-yang.

Niezbędnik Inteligenta „Uniwersytety 700 lat sporów” (100081) z dnia 05.05.2014; Od Akademii do Uniwersytetu; s. 19
Oryginalny tytuł tekstu: "Ku służbie państwu"
Reklama