Według Paula Claudela, poety i dramaturga francuskiego, tajemniczość pisma polega na tym, że potrafi ono mówić. Jednak ta zgrabna uwaga dotyczy pisma już rozwiniętego, które jest w stanie oddać subtelności gramatyki, wymowy i akcentowania. Tymczasem zanim człowiek nauczył się oddawać graficznie fonetykę języka, zapisywać poematy czy traktaty filozoficzno-religijne, pismo przeszło długą i krętą drogę.
By zapamiętać opowieść
Niektórzy sugerują, że dowodem na graficzne przekazywanie informacji są znaki, jakie zostawili nasi kuzyni 500 tys. lat temu w Trinil w Indonezji czy 40 tys. lat temu w jaskini Gorghama na Gibraltarze. Linie w kształcie litery M oraz N pitekantrop wydrapał na muszlach małża jednym pociągnięciem rylca, a neandertalskie krzyżujące się linie – wyrżnięte na zakręcie korytarza – być może służyły jako drogowskaz, więc ich intencjonalność wydaje się pewna. Sceptycy podkreślają jednak, że nazywanie ich systemem pisma to nadużycie, bo nie wiadomo nawet, jak zaawansowany był język, jakim się wówczas posługiwano. Nauka przyjmuje, że struktura gramatyczna pozwalająca na formułowanie abstrakcyjnych myśli pojawiła się dopiero wraz ze sztuką figuratywną.
Jedna ze scen na ścianie jaskini w Lascaux sprzed ok. 17 tys. lat ukazuje człowieka o ptasiej głowie, który rani oszczepem bizona tak, że z rozdartego brzucha zwierzęcia wypadają wnętrzności. Scena ma narracyjny charakter, ale wymaga interpretacji, dlatego nie wiemy, czy w przeszłości odczytywano ją w taki sposób i jakich słów używano do jej opisu. Znane od 40 tys. lat p.n.e. malarstwo jaskiniowe miało przekaz magiczny, religijny lub ceremonialny, ale mogło też mieć funkcje mnemotechniczne, służąc zawodowym opowiadaczom jako przypominanie konkretnych wydarzeń, a nawet słów.