Niezbędnik

Na fali

Jak energię wody przekształcić w energię elektryczną

Zapora Roosevelta wzniesiona w 1911 r. na Salt River w stanie Arizona, USA. Zapora Roosevelta wzniesiona w 1911 r. na Salt River w stanie Arizona, USA. James Hanley / EAST NEWS
Jedną szóstą prądu dostarcza ludzkości hydroenergetyka. Niektórzy jednak radzą, by postawić tamę gigatamom.
Królewska wizyta w największej wówczas hydroelektrowni w Europie, Vizzola Ticino, Lombardia, Włochy, 1901 r.De Agostini/A. Dagli Orti/EAST NEWS Królewska wizyta w największej wówczas hydroelektrowni w Europie, Vizzola Ticino, Lombardia, Włochy, 1901 r.

Cragside jest wiejską rezydencją zbudowaną w drugiej połowie XIX w. w stylu angielskiego gotyku w odległym i słabo zamieszkanym, jak na Wielką Brytanię, hrabstwie Northumberland, które sąsiaduje ze Szkocją. Wzniesiona na wysokiej skale i otoczona dzikim ogrodem porośniętym rododendronami i świerkami wygląda nastrojowo. Przez 30 lat mieszkał tu William Armstrong, wynalazca, inżynier i miliarder, który swojej posiadłości zapewnił pięć minut sławy w 1878 r. Wtedy to Cragside stała się pierwszym na świecie domem zasilanym energią elektryczną wytworzoną dzięki turbinie wodnej. Właśnie tu prawie 150 lat temu narodziła się hydroenergetyka, która dziś dostarcza ludzkości jedną szóstą prądu. Armstrong – człowiek, który dzięki swoim wynalazkom zdobył sławę, fortunę, szlachectwo, a na koniec nawet tytuł lorda – sam wpadł na pomysł, jak energię wody przetworzyć w energię elektryczną.

Ale nie zaczynał od zera. Oparł się na zdobyczach poprzedników. Zarówno tych sprzed kilku tysięcy lat, którzy wymyślili koło wodne do nawadniania pól i wprawiania w ruch młynów, jak i tych żyjących w jego czasach, którzy główkowali, jak owo koło wodne zmienić w znacznie wydajniejszą turbinę wyposażoną w wirnik z łopatkami. Sama turbina nie wystarczyłaby oczywiście do wytworzenia prądu. Potrzebny był generator. W tym celu Armstrong sięgnął pod dynamo zaprojektowane parę lat wcześniej przez Wernera von Siemensa – kolejnego genialnego inżyniera, który na swoich wynalazkach dorobił się majątku i sławy.

Eksperymenty w Cragside trwały kilka lat. W wyniku spiętrzenia jednego ze strumieni przecinających posiadłość powstało sztuczne jezioro. Woda z niego wprawiała w ruch turbinę. Jej obroty generator zamieniał w prąd.

Niezbędnik Inteligenta „Wynalazki, które wstrząsnęły światem” (100105) z dnia 29.02.2016; Energia; s. 38
Oryginalny tytuł tekstu: "Na fali"
Reklama