Niezbędnik

Podaj cegłę

Z czego zbudowano świat

Rzymski akwedukt w Segowii, Hiszpania, zbudowany w I–II w. Rzymski akwedukt w Segowii, Hiszpania, zbudowany w I–II w. Sites & Photos / BEW
Od tysiącleci ulepszamy domy, sięgając po coraz doskonalsze i coraz bardziej wymyślne materiały.
Produkcja cegieł i budowa muru, egipski fresk z czasów XVIII dynastii (XVI–XIV w. p.n.e.).BEW Produkcja cegieł i budowa muru, egipski fresk z czasów XVIII dynastii (XVI–XIV w. p.n.e.).

Budynki dają schronienie, ciepło, przestrzeń do życia. Pierwszymi domami były jaskinie i kryjówki w gęstwinie krzewów i drzew. Z czasem ludzie zaczęli wykorzystywać kamienie, glinę, konary, a także kości, futra i skóry zwierząt, by budować z nich przepierzenia, zadaszenia pod nawisami skalnymi, jamy-półziemianki, szałasy. Powoli zaczęli uniezależniać się od warunków narzucanych przez naturę – ich domostwa były coraz większe, rosło zapotrzebowanie na określone materiały. Proces ten wyraźnie przyspieszył w neolicie, gdy koczowniczy tryb życia został zastąpiony osiadłym, co na Bliskim Wschodzie nastąpiło ok.10 tys. lat temu.

Prawie jak kamień

Z czasem nauczono się budować nie tylko domostwa, lecz także osiedla, ulice, kanały, świątynie i grobowce. Rodzaj i wielkość wznoszonych budowli zależały od dostępności materiałów. Obok klimatu, który decyduje o zasobach drewna, istotny był także geologiczny rozkład złóż kamienia. W dawnych czasach ludzie musieli podporządkować się zasadzie rodzimości, bo materiałów budowlanych nie było jak transportować na duże odległości. Tym większe wrażenie robią wyjątki od tej reguły – egipskie piramidy czy Stonehenge w Anglii. Zasada rodzimości materiałów budowlanych straciła swą moc dopiero w XIX w.

W regionach zalesionych podstawowym budulcem było drewno uzupełnione kamieniem. W bogatej w złoża gliny Mezopotamii ludzie musieli radzić sobie inaczej, dlatego już 10 tys. lat temu pojawiły się tam najstarsze ręcznie formowane i suszone na słońcu cegły mułowe. Wytwarzane z gliny zmieszanej z domieszkami schudzającymi (piasek, sieczka ze słomy lub trzciny) i kształtowane w formach były pierwszym produkowanym masowo, prefabrykowanym materiałem budowlanym.

Niezbędnik Inteligenta „Wynalazki, które wstrząsnęły światem” (100105) z dnia 29.02.2016; Materiały; s. 66
Oryginalny tytuł tekstu: "Podaj cegłę"
Reklama