O przyszłości decyduje przeszłość

Co da się prognozować, a co nie

18 października 2016

Rozmowa z prof. Jerzym Kleerem z Komitetu Prognoz PAN Polska 2000 Plus.

Edwin Bendyk: – Futurystyka, futurologia, prognostyka – jak nazwać naukę badającą przyszłość?
Jerzy Kleer: – Musimy sobie zdawać sprawę, że nie istnieją ściśle naukowe podstawy do refleksji nad przyszłością, nie istnieje więc też konkretna dyscyplina badawcza. Osoby zajmujące się prognostyką stosują różne podejścia. Ja w swoich badaniach wychodzę z założenia, że o przyszłości decyduje przeszłość, a nie teraźniejszość, która jest tylko zmodyfikowaną przeszłością.

Przeszłość to obszerna kategoria. Jakie czynniki z niej wynikające mają kluczowy wpływ?
System kulturowy, to on w największym stopniu decyduje o sytuacji bieżącej i długofalowej trajektorii rozwoju. Istnieje wiele definicji kultury i systemu kulturowego, ja w swoich badaniach i pracach, jakimi zajmuje się Komitet, przyjmuję, że jest to pięcioelementowy układ, na który składają się język, tradycja, historia, religia i stosunek do państwa.

Niezbędnik Inteligenta „Magia utopii” (100112) z dnia 17.10.2016; Ku lepszemu światu; s. 65

Oryginalny tytuł tekstu: "O przyszłości decyduje przeszłość"

Edwin Bendyk

Pisarz, publicysta, prezes Fundacji Batorego, do 2020 r. szef działu naukowego w „Polityce”. Zajmuje się tematyką cywilizacyjną (modernizacja, cyfrowa rewolucja, ekologia). Autor książek „Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności” (2002), „Antymatrix. Człowiek w labiryncie sieci” (2004), „Miłość, wojna, rewolucja. Szkice na czas kryzysu” (2009), „Bunt w sieci” (2012), „Jak żyć w świecie, który oszalał” (2014, wspólnie z Jackiem Santorskim i Witoldem Orłowskim). W 2020 r. ukazała się książka „W Polsce, czyli wszędzie”. Bendyk prowadzi popularnego bloga „Antymatrix II. Z dziennika kogniwojażera”. Jest wykładowcą akademickim, szefem Centrum Badań nad Przyszłością w Collegium Civitas, członkiem Polskiego PEN Clubu oraz European Council on Foreign Relations.