Odzyskiwanie sensu

Czy jesteśmy skazani na post-prawdę?

4 kwietnia 2017

Nie możemy zrezygnować z postępu jako dyrektywy prowadzącej do realnego wzrostu podmiotowości i autonomii wszystkich ludzi. Vitaliy Sokol/Alamy Stock Photo / BEW

Popularność post-prawdy to symptom kryzysu rzeczywistości, w którym pojęcia stosowane w codziennym życiu w coraz mniejszym stopniu odpowiadają doświadczeniom pojedynczych osób i całych społeczności. W rezultacie ustaje możliwość racjonalnego porozumiewania się, społeczną komunikację opanowują emocje, miejsce dialogu zajmuje przemoc. Nie jesteśmy jednak na post-prawdę skazani. Jeszcze nie.

Próżnia socjologiczna – pojęcie to wprowadził do obiegu wybitny socjolog Stefan Nowak, by opisać kondycję polskiego społeczeństwa. Oznaczało ono, że między Polakami organizującymi się w podstawowe rodzinne wspólnoty a wspólnotą nadrzędną, narodową, zorganizowaną w państwo, nie istnieją struktury pośrednie zwane potocznie społeczeństwem. W ich miejscu rozciąga się socjologiczna próżnia. Tezę o niej powtórzyła mocno Barbara Fatyga, socjolożka z Uniwersytetu Warszawskiego, w badaniach „Praktyki kulturalne Polaków” (2014).

Niezbędnik Inteligenta „Wielkie POST" (100118) z dnia 03.04.2017; W poszukiwaniu projektu; s. 110

Oryginalny tytuł tekstu: "Odzyskiwanie sensu"

Edwin Bendyk

Pisarz, publicysta i szef działu Nauka w „Polityce”. Zajmuje się tematyką cywilizacyjną – modernizacja, cyfrowa rewolucja, ekologia – to problemy, którym poświęca większość tekstów. Autor książek: „Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności” (2002 r.), „Antymatrix. Człowiek w labiryncie sieci” (2004 r.), „Miłość, wojna, rewolucja. Szkice na czas kryzysu” (2009 r.), „Bunt w sieci” (2012 r.). W 2014 r. wspólnie z Jackiem Santorskim i Witoldem Orłowskim opublikował książkę „Jak żyć w świecie, który oszalał”. Prowadzi popularnego bloga „Antymatrix II. Z dziennika kogniwojażera”. Jest także wykładowcą akademickim i szefem Centrum Badań nad Przyszłością w Collegium Civitas oraz zastępcą redaktora naczelnego magazynu „Kultura i rozwój”, członkiem Polskiego PEN Clubu, European Council on Foreign Relations i zarządu fundacji im. Stefana Batorego. Zasiada w Radzie Fundacji Nowoczesna Polska, należy do rady programowej Zielonego Instytutu.