Niezbędnik

Po co człowiekowi dotyk?

61. Po co człowiekowi dotyk?

Dotyk może w jakimś stopniu zastąpić wzrok czy słuch, a nawet oba naraz. Dotyk może w jakimś stopniu zastąpić wzrok czy słuch, a nawet oba naraz. Shutterstock

Czujemy go całym ciałem, każdym centymetrem średnio 2 m kw. naszej skóry. Ponad 70 mln sensorów odpowiada za odczucie nacisku (mechanoreceptory), ciepła i zimna (termoreceptory) i bólu (nocyceptory). Natalie Ankier, amerykańska pisarka literatury faktu, feministka i dziennikarka naukowa „New York Timesa”, autorka książki „Kobieta. Geografia intymna”, określa go jako „matkę wszystkich zmysłów”. Uważa, że pozostałe stanowią swoiste przedłużenie dotyku i działają tylko dzięki niemu. Słyszymy, bo fale dźwiękowe dotykają błony bębenkowej, wprawiając ją w drgania, które czuje układ nerwowy. Widzimy, ponieważ fale świetlne dotykają siatkówki w dnie oka. Czujemy smak i zapach tylko wtedy, gdy substancje chemiczne dotkną wrażliwej na ich odbiór śluzówki.

Na szczególną wagę i znaczenie dotyku wśród zmysłów zwrócił uwagę już Arystoteles. Współcześni naukowcy jego prymat nad innymi zmysłami motywują przede wszystkim jego pierwotnym charakterem – i w sensie ewolucyjnym, i ontogenetycznym. Po pierwsze, większość żywych organizmów jest wrażliwa na dotyk. Po drugie, dotyk jest pierwszym zmysłem, jaki rozwija się w życiu płodowym człowieka. Jego aktywność odnotowuje się już w 5.– 8. tygodniu ciąży, gdy 1,5-centymetrowy płód nie ma jeszcze wykształconych oczu i uszu. Najwrażliwsze są okolice warg i nosa, czego dowodem jest charakterystyczne ssanie kciuka.

W następstwie wzajemnego bliskiego kontaktu w mózgach i osoby dotykającej, i dotykanej, czyli np. dziecka i rodzica, uwalniają się hormony. Jednym z nich jest oksytocyna produkowana przez przysadkę mózgową, która wpływa na siłę więzi pomiędzy ludźmi. Nazywana też hormonem miłości, wyzwala potrzebę bliskości i rodzi silne przywiązanie.

Dzieciom – pisze Virginia Satyr, psycholog rodzinna – potrzeba czterech przytuleń dziennie, żeby przeżyć, ośmiu, żeby czuć się dobrze, i dwunastu, żeby się rozwijać.

Niezbędnik Inteligenta „100 pytań do nauki” (100185) z dnia 02.08.2021; Człowiek; s. 79
Oryginalny tytuł tekstu: "Po co człowiekowi dotyk?"
Reklama