Celem Listy jest wyróżnienie filmów, które w szczególny sposób współtworzyły polską kulturę, wyobraźnię i pamięć. Stanowi ona również refleksję nad historią technologii filmowej. Znajdują się na niej filmy pionierskie i unikatowe pod względem technologicznym – zachowane rejestracje aparatem Kazimierza Prószyńskiego, eksperymenty i obrazy dokumentujące ewolucję warsztatu filmowego. Dobór tytułów obejmuje zarówno filmy kanoniczne, jak i marginalne, klasykę fabularną, dokumenty, animacje, dzieła eksperymentalne, studenckie, amatorskie czy propagandowe – o których gromadzenie, zabezpieczanie i przywracanie FINA dba od siedemdziesięciu lat. Zespół selekcyjny układając ją dbał o różnorodność uwzględniając różne rodzaje i gatunki filmowe – oraz proporcjonalną reprezentację każdej dekady, bez dominacji żadnego z twórców. Celem była możliwie szeroka prezentacja polskiego dziedzictwa audiowizualnego.
W 2025 roku na Listę zostało wpisanych 70 filmów z lat 1908-2005, od Pruskiej kultury (1908) najstarszego zachowanego filmu wyprodukowanego na ziemiach polskich – po inicjujące autorskie kino Wojciecha Smarzowskiego Wesele (2004). Pomiędzy nimi znalazły się inne skarby dawnego kina - Bestia (1917) Aleksandra Hertza, jedyny zachowany film z polskiego okresu kariery Poli Negri czy Janko muzykant (1930) Ryszarda Ordyńskiego, dzieło przełomu dźwiękowego, którego rekonstrukcja cyfrowa była jednym z najtrudniejszych i zarazem najciekawszych projektów digitalizacyjnych FINA. Kino II RP reprezentują zarówno znane tytuły głównego nurtu – komedia Piętro wyżej (1937) Leona Trystana czy Dziewczęta z Nowolipek (1937) Józefa Lejtesa – jak też filmy eksperymentalne, np. Przygoda człowieka poczciwego (1937) Stefana i Franciszki Themersonów. Swoją obecność odnotowało też polskie kino jidysz – dokumentalne (Droga młodych Aleksandra Forda,1936) i fabularne (Dybuk Michała Waszyńskiego, 1937) a także przedwojenna animacja (Mistrz Chochelka w opałach Jana Jarosza, 1935). Dorobek powojenny otwierają filmy fabularne rywalizujące o miano tego pierwszego: Wielka Droga (1946) Michała Waszyńskiego i Zakazane piosenki (1946) Leonarda Buczkowskiego – oraz Polska Kronika Filmowa rozpoczynająca w 1944 roku swoją 50-letnią działalność, co stanowi światowy fenomen. Kolejne tytuły oddają bogactwo i różnorodność tych dekad: obok niekwestionowanych klasyków szkoły polskiej i kina moralnego niepokoju – Popiołu i diamentu (1958) Andrzeja Wajdy, Ostatniego dnia lata (1958) Tadeusza Konwickiego, Eroiki (1958) Andrzeja Munka, Matki Joanny od Aniołów (1960) Jerzego Kawalerowicza, Barw ochronnych (1976) Krzysztofa Zanussiego czy Amatora (1979) Krzysztofa Kieślowskiego – licznie reprezentowane jest kino gatunków: od surrealistycznej komedii Tadeusza Chmielewskiego Ewa chce spać (1957) przez kultowych Samych swoich (1967) Sylwestra Chęcińskiego, Rejs (1970) Marka Piwowskiego, Misia (1981) Stanisława Barei i Vabank (1981) Juliusza Machulskiego, oryginalne science-fiction Piotra Szulkina O-bi, o-ba. Koniec cywilizacji (1984) – po Psy (1992) Władysława Pasikowskiego i Dług (1999) Krzysztofa Krauzego. Wielkie produkcje – Rękopis znaleziony w Saragossie (1964) Wojciecha Jerzego Hasa czy Potop (1974) Jerzego Hoffmana – sąsiadują z autorskim kinem Jerzego Skolimowskiego (Rysopis, 1965) czy Grzegorza Królikiewicza (Na wylot, 1973). Obok filmów z mocnym podtekstem społecznym, eksponujących kobiece bohaterki, jak Kobieta samotna (1981) Agnieszki Holland i Krzyk (1982) Barbary Sass, są klasyki kina dla dzieci: Awantura o Basię (1959) Marii Kaniewskiej, Akademia pana Kleksa (1983) Krzysztofa Gradowskiego czy Wielka podróż Bolka i Lolka (1977) Stanisława Nehrebeckiego i Stanisława Dulsa; najważniejsze dokonania mistrzów polskiego dokumentu – od Gimnastyki dla wszystkich (1946) Natalii Brzozowskiej i Konstantego Gordona, przez Muzykantów (1960) Kazimierza Karabasza, Elementarz (1976) Wojciecha Wiszniewskiego po Miejsce urodzenia (1992) Pawła Łozińskiego – i kamienie milowe animacji, od zrealizowanego przez Zenona Wasilewskiego lalkowego Pan Piórko śni (1949) po powstałą już przy użyciu nowoczesnych technik komputerowych Katedrę (2002) Tomasza Bagińskiego. Szczególne miejsce na Liście zajmują filmy czy też utwory audiowizualne, takie jak Sztuka konsumpcyjna (1975) Natalii LL, Z mojego okna (1978-1999) Józefa Robakowskiego, Że życie ma sens (2000) Grzegorza Lipca i Concorde (2003) Sasnala – wymykające się klasyfikacjom, z pogranicza kina i sztuk wizualnych, produkowane niezależnie i funkcjonujące w innym obiegu, ale razem z dziełami bardziej kanonicznymi składające się na bogactwo i różnorodność polskiego dziedzictwa filmowego, którego LPDF jest odzwierciedleniem.
Od 2026 roku proces selekcji stanie się cykliczny: każdego roku dodawanych zostanie 10 nowych tytułów.
27 października – 12 grudnia 2025 w Kinie Iluzjon odbywa się cykl spotkań wokół Listy Rozmowom towarzyszą pokazy filmów z Listy, których dobór odzwierciedla jej różnorodność.
Więcej informacji na te temat tu.