Pomocnik Historyczny

Karta litewska

„Napoleon przekracza Niemen”, ilustracja z XIX w. „Napoleon przekracza Niemen”, ilustracja z XIX w. Photo12 / BEW
Utrwaliła się opinia o ostrożnym zaangażowaniu Litwinów po stronie Napoleona. Jak było naprawdę? I o jaką stawkę grali Litwini?
Gen. Dirk van Hogendrop, generalny gubernator Litwy, obraz olejny z XIX w.AN Gen. Dirk van Hogendrop, generalny gubernator Litwy, obraz olejny z XIX w.

SPRZECZNE PRZEKAZY. Armand Caulaincourt, opisując swój wjazd u boku cesarza Francuzów do Wilna 28 czerwca 1812 r., relacjonował, że miasto było jak wymarłe, na ulicach obecnych było zaledwie kilku gapiów, a służba w pałacu biskupim, w którym urządzono kwaterę główną, nie wykazała żadnego zainteresowania osobą Napoleona. „Cesarz był tak zdumiony, że wchodząc do gabinetu nie mógł powstrzymać się od uwagi: Tutejsi Polacy wcale nie są tacy jak ci w Warszawie”. Powołując się na karty cytowanego pamiętnika pamiętać należy, że Caulaincourt, były ambasador Francji w Petersburgu, od początku był przeciwny wojnie z Rosją, a opis braku zaangażowania Litwinów był dla niego jeszcze jednym potwierdzeniem nieuchronności klęski w wojnie 1812 r.

Nieprawdziwy przekaz Caulaincourta, stojący w sprzeczności z relacjami innych żołnierzy Wielkiej Armii (WA), piszących o entuzjazmie, z jakim mieszkańcy Wilna witali cesarza Francuzów, posłużył później historykom za podstawę do sformułowania ocen o ostrożnym zaangażowaniu Litwinów po stronie Napoleona lub wręcz wrogości wynikającej z obawy o zaprowadzenie napoleońskich porządków. Taki osąd utrwalił się na lata w historiografii opisującej wydarzenia 1812 r., choć kłócił się on z obrazem wydarzeń na Litwie w przededniu i na początku wielkiego konfliktu Napoleona z Aleksandrem, jaki np. nakreślił Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”. Na kartach wielkiego dzieła wieszcza widzimy Litwinów z niecierpliwością czekających na swego zbawcę, Wielkiego Napoleona, i z radością witających pierwsze oddziały wojska polskiego, wkraczające u boku cesarza Francuzów na wyzwalane ziemie zaboru rosyjskiego. Który obraz jest prawdziwy?

Pomocnik Historyczny „O roku ów: 1812” (100059) z dnia 27.11.2012; A WIĘC WOJNA; s. 92
Reklama