NAPOLEONOMANIA. Gdyby dać wiarę ludowym przekazom, to cesarza Francuzów gościła większość polskich miast. Biwakował i posilał się on pod kilkudziesięcioma dębami, a kraj przemierzał wieloma traktami. Z kilku gór i wzgórz dowodził wojskami. Ma w Polsce cesarz swoje zajazdy, studnie, ławki, bramy i łuki. W Białymstoku, w którym nigdy nie był, stoi nawet Domek Napoleona. Tak miejscowi zwą postawiony 17 lat po jego zgonie klasycystyczny budynek komory celnej. Ta duża liczba historycznych i pseudohistorycznych pamiątek to wyraz sentymentu do napoleońskiej legendy. Sentymenty napoleońskie wzrosły zwłaszcza w dobie powstania styczniowego, kiedy liczono, że z pomocą przyjdzie Polakom panujący we Francji cesarz Napoleon III. Drugą falę napoleonomanii Polska przeżyła w 1921 r. W stulecie śmierci cesarza zorganizowano huczny Obchód Napoleoński. Francja na wielką Wystawę Napoleońską w Warszawie, której katalog wylicza 1277 pozycji, wypożyczyła kilka relikwii napoleońskich, m.in.: maskę pośmiertną cesarza, szpadę, kapelusz, wielką wstęgę, order i gwiazdę Legii Honorowej, orła chorągwianego pułku grenadierów i kulę spod Waterloo. Relikwie i rocznicę fetowano m.in. mszą polową na placu Saskim (dziś Piłsudskiego) z udziałem Naczelnika Państwa. Wtedy odsłonięto też popiersie Napoleona na placu Wareckim, przemianowanym przy tej okazji na plac Napoleona. Pomnik autorstwa Jana Antoniego Biernackiego uznano jednak za nieudany i po paru miesiącach rozebrano, bo ponoć zaczął się rozpadać… Popiersie Napoleona wróciło tam dopiero po 90 latach, w 2011 r. Tyle że już nie według wzoru Biernackiego, ale mjr. Michała Kamieńskiego, twórcy popiersia Napoleona stojącego w latach 1923–39 obok Wyższej Szkoły Wojennej przy ul. Koszykowej. WSIE, ZAJAZDY, KUŹNIE, APARTAMENTY. Napoleon na trwałe zagościł w polskiej przestrzeni. Na jego pamiątkę mamy wsie: Napoleon koło Kłobucka, Napoleonowo koło Gniezna oraz Napoleonów pod Poddębicami (z leśnictwem o tej samej nazwie) i Napoleonów pod Kamieńskiem z Napoleońską Zagrodą – jeździeckim gospodarstwem agroturystycznym, w zabudowaniach po upadłej spółdzielni produkcyjnej. Na Zajazd Napoleoński trafimy przy ul. Płowieckiej w Warszawie, a na Kuźnię Napoleońską w Paprotni pod Sochaczewem, z restauracją Białe Noce, której nazwa, świadomie bądź nie, nawiązuje do odwrotu Wielkiej Armii spod Moskwy… Hotel Napoleon stoi w Smardzewie koło Sieradza. W opisie czytamy: „powstał na terenie historycznie związanym z Napoleonem, stąd jego nazwa”. Podobnie określić można każde miejsce w Polsce. Czym ów hotel nawiązuje do napoleońskiej tradycji? Stylizowanymi meblami, grafikami z napoleońskimi tematami, a także zupą cebulową z grzankami i serem oraz crepes suzette – naleśnikami flambirowanymi z kawałkami pomarańczy, reprezentującymi w menu kuchnię francuską. Kuchnia Napoleona oferuje przede wszystkim swojskie schaboszczaki i golonki, ruskie pierogi, kotlet kijowski, placek madziarski i spaghetti z sosem bolońskim. Za 350 zł „spędź noc w apartamencie Napoleona” – zachęca Stadnina Koni w Walewicach, obecny gospodarz pałacu Anastazego i Marii Walewskich. Istniejące w nim do dziś tapety w romantycznej stylistyce wybrała jeszcze sama szambelanowa. Na próżno, bo jej ukochany do Walewic nigdy nie zajrzał. Swój związek z polską kochanką konsumował w Warszawie i w pałacu w Kamieńcu Suskim. BRAMY, ŁUKI, DĘBY I INNE DRZEWA. Na Bramę Napoleona natkniemy się w Łomży i Częstochowie. Pod Jasną Górą cesarz nigdy nie gościł, a za to jego żołnierze znacznie nadwerężyli klasztorny skarbiec, co zostało utrwalone w paulińskich rejestrach, ale już nie w miejscowej legendzie. W Ślesinie koło Konina do dziś nad drogą w kierunku Sompolna wznosi się łuk z napoleońskim orłem. Stanął on w 1812 r., jednak nie ku czci cesarza, ale króla saskiego i księcia warszawskiego Fryderyka Augusta. Z czasem o Sasie zapomniano i we wrześniu 2012 r., podczas historycznej inscenizacji, pod łukiem przejechał sam Napoleon, by w pobliskim parku odsłonić ufundowane mu przez mieszkańców popiersie. Dębów Napoleona mamy coraz mniej. Kilkusetletnie drzewa powalają wichury (w 2009 r. m.in. Dąb Napoleona w Borkowie koło Skórcza) i niszczą wandale (w 2010 r. spalili w Zaborze koło Zielonej Góry najgrubszy w Polsce dąb szypułkowy o obwodzie 1140 cm i wysokości 22 m). Według miejscowej legendy cesarz odpoczywał pod nim w 1812 r. w drodze na Rosję, po przeprawie przez Odrę. Dębów Napoleona doliczymy się jeszcze ponad dziesięć, m.in. w Fordonie, Elblągu, Skępem i Białej Rawskiej. Grupa dziewięciu takich dębów rośnie przy drodze przechodzącej przez osadę leśną Świt w gminie Cekcyn. Podczas przemarszu wojsk napoleońskich przez Bory Tucholskie pod jednym miał nocować cesarz, a na innych wieszano dezerterów i stąd ich druga nazwa – dęby wisielcze. Ale nie tylko dęby. Sosnę Napoleona znajdziemy pod Malborkiem, a do niedawna w Zielonej Górze na placu Pocztowym rósł Kasztan Napoleona. Według przewodnickiej legendy przywiązano do niego konia cesarza, kiedy ten podejmowany był w ratuszu przez burmistrza. Degustowano tam miejscowe lubuskie wino. Na odjezdnym cesarz swoim żołnierzom kazał się odwrócić i nim wsiadł na konia, oddał mocz na pień drzewa. Kasztanowi to nie zaszkodziło i dopiero w 2009 r. obaliła go wichura. GÓRY, STUDNIE, STOŁY, ŁAWKI. Gór Napoleona mamy kilka. Jedna (120 m n.p.m.) jest obok wsi Warszkajty w gminie Górowo Iławeckie. Nazwę Napoleonsberg otrzymała w czasach pruskich. To z niej 7 lutego 1807 r. Napoleon miał obserwować pole bitwy pod Pruską Iławą. Góry Napoleona są też m.in. pod Malborkiem i Małdytami. Na niektórych niegdyś stały posterunki radiotechniczne (radary) polskiej armii. Sztuczny kopiec z okazji 39 rocznicy urodzin usypali cesarzowi jego żołnierze w 1808 r. w Szczecinie. Postawili na nim kolumnę z popiersiem wodza. Po sześciu latach Prusacy odzyskali kontrolę nad miastem i napoleońskie wzgórze przechrzcili na Deutscher Berg (Niemiecką Górę), stawiając nań żeliwną kolumnę z K