NACZELNE ORGANY WŁADZY. Art. 1 Statutu Organicznego, podpisanego przez cara Mikołaja I 14/26 lutego 1832 r., głosił: „Królestwo Polskie przyłączone na zawsze do państwa rosyjskiego stanowi nierozdzielną część tego państwa. Ono będzie miało osobny, do potrzeb miejscowych zastosowany rząd, niemniej swoje własne kodeksy cywilny i kryminalny”. Królestwo połączone było z Rosją unią personalną, po powstaniu listopadowym zaniechano jednak odrębnej koronacji cara na króla polskiego. Car dysponował pełnią władzy państwowej, częściowo sprawowanej osobiście, częściowo poprzez podległych mu ministrów. Przy monarsze działał w Petersburgu Sekretariat Stanu Królestwa Polskiego jako główna kancelaria dla spraw polskich.
W kraju najwyższą władzę w zastępstwie monarchy sprawował namiestnik, któremu podlegały organy rządowe i administracyjne oraz stacjonujące w Polsce wojsko. Organem doradczym była Rada Administracyjna, odgrywająca rolę rządu. Po powstaniu listopadowym liczbę Komisji Rządowych zredukowano do trzech: Spraw Wewnętrznych i Interesów Duchownych, Sprawiedliwości oraz Przychodów i Skarbu. Kierowali nimi dyrektorzy główni (a nie jak wcześniej – ministrowie). W marcu 1861 r. wznowiła działalność Komisja Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, nadzorująca szkolnictwo. Istotna zmiana nastąpiła w maju 1862 r., kiedy powołano Naczelnika Rządu Cywilnego, który przejął część uprawnień namiestnika w zakresie administracji cywilnej. Reaktywowana została Rada Stanu (rozwiązana w 1841 r.). Do jej kompetencji należało tworzenie i opiniowanie projektów ustaw, budżetu oraz sprawozdań komisji resortowych.