Z ROSJANAMI. Już we wrześniu 1862 r. wysłannicy KCN zawarli z Aleksandrem Hercenem i Michałem Bakuninem porozumienie o współdziałaniu w czasie powstania, co potwierdził układ z organizacją Ziemla i Wola z 5 grudnia 1862 r., który miał charakter konwencji sojuszniczej Tajemnego Państwa Polskiego z Komitetem Wolnej Rosji. Obie strony zdawały sobie sprawę, iż szanse na wywołanie rewolucji w Rosji są znikome, tym niemniej chciano utworzyć przy boku wojsk powstańczych rosyjską drużynę, zbrojny oddział Wolnej Rosji, o czym marzył zwłaszcza Bakunin. Były to projekty szlachetne, lecz niewykonalne. Porozumienie zaowocowało natomiast prowadzoną z wielkim zaangażowaniem przez Hercena i Mikołaja Ogariowa (redaktora w wydawanym przez Hercena piśmie „Kołokoł”) „akcją propagandową: w płomiennych odezwach kolportowanych w Królestwie i na Litwie wzywano oficerów rosyjskich do solidarności z Polakami i przechodzenia na stronę powstańców. Z WŁOCHAMI I WĘGRAMI. Po wybuchu powstania RN zawarł kilka porozumień z przywódcami rewolucyjnych kół włoskich i węgierskich. Republikanie włoscy skupieni przy Giuseppem Garibaldim oraz Giuseppem Mazzinim liczyli, iż polskie powstanie rozpali nową wiosnę narodów skierowaną przeciw Austrii. (Takie nadzieje mieli zresztą także Karol Marks i Fryderyk Engels). Garibaldi w odezwie do ludów Europy (15 lutego), a Mazzini zwracając się do Włochów (26 lutego), wezwali do udzielenia Polsce pomocy, do spłacenia długu wdzięczności zaciągniętego wobec Polaków w 1848–49 i w 1860 r. Ostrzegali RN przed złudzeniami co do mocarstw i zachęcali do akcji przeciw Austrii. Garibaldi proponował sformowanie legionu włoskiego, snuł dość fantastyczne pomysły o polsko-włoskiej ekspedycji dla zaatakowania Odessy. Również emigranci węgierscy z Lajosem Kossuthem i gen. Gyoergim Klapką proponowali (18 marca) sojusz polsko-­węgierski, utworzenie węgierskiego korpusu pomocniczego, obiecywali 20 tys. karabinów, ale jednak posłużyły na uzbrojenie wojsk rumuńskich. RN nie zgodził się na utworzenie legionów włoskiego i węgierskiego, bo władze powstańcze nie chciały dawać Austrii pretekstu do przejścia na stronę Rosji i Prus. Jesienią 1863 r. widać już było zmianę taktyki, a ogłoszenie stanu oblężenia w Galicji uwolniło Traugutta od poprzedniej rezerwy. Zaowocowało to „przymierzem zaczepno-odpornym” Polaków i Węgrów, skierowanym przeciw Rosji i Austrii, podpisanym w Paryżu 8 marca 1864 r. Narodowy Komitet Węgierski deklarował poszanowanie praw narodowych Słowian w Koronie św. Stefana. Przedstawiciele RN zawarli także porozumienie z Chorwatami (7 marca 1864 r.) i uzgodnili z Garibaldim polsko-włoskie porozumienia (21 kwietnia i 6 czerwca) o ostrzu antyaustriackim, co w związku z upadkiem powstania miało już tylko symboliczne znaczenie. OCHOTNICY I OBSERWATORZY. Bez względu na porozumienia i układy w szeregach powstańczych służyło kilkuset cudzoziemskich ochotników. Najliczniejszą grupę (ok. 300) stanowili oficerowie i żołnierze z armii rosyjskiej: Rosjanie, Ukraińcy i Białorusini. Niektórzy, jak Andrzej Potiebnia, należeli do współorganizatorów konspiracji w wojsku i za punkt honoru przyjęli udział z bronią w ręku w walce z caratem o wolność Polski i Rosji. Potiebnia zginął pod Skałą, prowadząc do ataku kosynierów. Spośród blisko 50 oficerów armii rosyjskiej, którzy walczyli w polskich szeregach, wybitniejszą rolę odegrali Matwiej Bezkiszkin, Paweł Bogdanow, Jakub Lowkin, kozak Mitrofan Podhaluzin, wszyscy straceni przez Rosjan. Z Francji przybyło kilkudziesięciu oficerów, spośród których szczególny rozgłos zdobył François Rochebrune, organizator tzw. żuawów śmierci, następnie generał powstańczy, niekiedy mało subordynowany. Bardzo dobrymi dowódcami większych oddziałów byli płk Leon Young de Blankenheim i Joseph Chabriolle. W powstaniu walczyło kilkudziesięciu włoskich garybaldczyków; płk Francesco Nullo zginął w bitwie pod Krzykawką, płk Stanislao Bechi został rozstrzelany we Włocławku, płk Luigi Navone dowod