Na przemiany gospodarczo-społeczne na ziemiach polskich w II połowie XIX w. wpływ miały ogólne uwarunkowania cywilizacyjne, ale i lokalny kontekst popowstaniowy.
REWOLUCJA DEMOGRAFICZNA. Paradoksalnie, mimo przegranej w walce o niepodległość, w okresie kilku dziesięcioleci po powstaniu styczniowym na ziemiach polskich, pod zaborami, nastąpiły poważne przeobrażenia gospodarczo-społeczne. Przede wszystkim w półwieczu między 1864 r. a wybuchem pierwszej wojny światowej w 1914 r. nastąpił bardzo szybki przyrost liczby ludności, czasami określany jako rewolucja demograficzna. Biorąc pod uwagę ziemie polskie w granicach przedrozbiorowych, wzrost ten wyniósł ponad 216 proc.
