Pomocnik Historyczny

Kresowe sanktuaria

Matka Boska Trocka Matka Boska Trocka Narodowe Archiwum Cyfrowe
Matka Boska OstrobramskaBEW Matka Boska Ostrobramska

Matka Boska Trocka. Patronka Wielkiego Księstwa Litewskiego, z wizerunkiem znanym od schyłku XV w., była dla Litwy tym, czym Matka Boska Częstochowska dla Korony – symbolem państwowości. Toczyła się między nimi rywalizacja; gdy Jagiełło uczynił Częstochowską opiekunką Królestwa Polskiego, jego brat stryjeczny Witold uczynił to samo z Trocką wobec Litwy. Koronacja Częstochowskiej odbyła się w 1717 r., koronacja Trockiej – w 1718 r. Według tradycji Witold otrzymał obraz od samego cesarza bizantyjskiego Manuela II Paleologa – Litwa nie mogła być gorsza od Korony, mającej obraz o bizantyjskim rodowodzie. Wzmacniano prestiż obu wizerunków, przypisując ich wykonanie św. Łukaszowi.

Matka Boska Ostrobramska. Ten cudowny wizerunek wypromował Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”. Bez niego nie byłoby kultu na tak wielką skalę. Do czasów opublikowania narodowej epopei to Matka Boska Trocka zajmowała centralne miejsce w zbiorowej wyobraźni Kresowian katolików.

Wizerunek z Ostrej Bramy powstał na początku XVII w. na podstawie obrazu Martine de Vosa, XVI-wiecznego Flamanda. Dorabiano mu rozmaite legendy, m.in. że to portret Barbary Radziwiłłówny. W Ostrej Bramie wisi wotum „Dzięki Ci Matko za Wilno”, które miał ofiarować marszałek Piłsudski, jest jednak wątpliwe, aby to on, człowiek obojętny religijnie, je ufundował.

Matka Boska Żyrowicka. To jednak Żyrowice stały się jednym z największych ośrodków życia religijnego na Kresach, będąc miejscem modlitw unitów, katolików i prawosławnych.

Legenda mówi, że w 1470 r. pasterze zauważyli na gruszy ikonę przedstawiającą Bogurodzicę, a właściciel majątku podskarbi litewski Andrzej Sołtyn zlecił budowę drewnianej kaplicy w miejscu znalezienia obrazu.

Pomocnik Historyczny „Kresy Rzeczpospolitej” (100092) z dnia 16.03.2015; Kresy II RP; s. 75
Reklama