Święte szczątki. Wiara we wstawiennictwo świętych, a za takich początkowo uznawano tylko męczenników, była we wczesnym chrześcijaństwie powszechna. Już w III w. pojawiły się wyryte na ścianach ich grobowców prośby o pośredniczenie między ludźmi i Bogiem. To właśnie tam spotykały się pierwsze wspólnoty chrześcijan, otaczające miejsca zamordowanych za wiarę coraz większą czcią. Gdy po edykcie mediolańskim w 313 r. w Cesarstwie Rzymskim zapanowała wolność wyznania i siłą rzeczy zmalała liczba męczenników, za świętych zaczęto uważać również tych, którzy ascetycznym i pobożnym życiem zbliżyli się na tym świecie do Boga. Ponieważ w chrześcijaństwie dusza posiada łączność z ciałem, sądzono, że bliskość szczątków świętego zapewnia większą skuteczność modlitw wznoszonych za jego wstawiennictwem. Dlatego też ołtarze do sprawowania Eucharystii i nowe kościoły wznoszono początkowo na grobach świętych.
Również dzisiaj, jeśli jest to fizycznie możliwe, do kompetencji biskupa należy decyzja o zamurowaniu we wnętrzu ołtarza relikwii umieszczonych w pojemniku zwanym sepulcrum (łac. grób). Cel tego zabiegu precyzyjnie wyjaśnił św. Augustyn: „Ołtarze wznosimy nie męczennikowi, lecz samemu Bogu męczenników, chociaż na grobach męczenników”.
Z czasem pomimo oporu papieży rozczłonkowywano ciała świętych na coraz mniejsze fragmenty, wyrywając z nich zęby, paznokcie, włosy, a nawet, jak w przypadku św. Elżbiety Węgierskiej, odcinając piersi.
Relikwie wtórne. Ponieważ wraz z rozwojem terytorialnym chrześcijaństwa coraz trudniej było postawić ołtarz na grobie autentycznego męczennika, ok. VI w. zaczęto uznawać za relikwie (tzw. wtórne) również przedmioty, z którymi święty miał kontakt za życia.