Pomocnik Historyczny

W zderzeniu z nowoczesnością

Kościół wobec idei nowoczeności

Francuscy encyklopedyści dyskutują przy obiedzie; rycina Jeana Hubera, XVIII w. Francuscy encyklopedyści dyskutują przy obiedzie; rycina Jeana Hubera, XVIII w. Bianchetti/Leemage
Kościół to próbował podjąć dialog z oświeceniem i modernizmem, to potępiał je w czambuł, zamykając wiernych w oblężonej twierdzy. Ostatecznie jednak wiele z nowoczesności – choć w złagodzonej formie – przyswajał.
Satyra na papieża Piusa VI, który usiłuje się przeciwstawić sekularyzacji w republikańskiej Francji; rycina z epoki.BEW Satyra na papieża Piusa VI, który usiłuje się przeciwstawić sekularyzacji w republikańskiej Francji; rycina z epoki.

Zawód: papież. Wczesnym latem 1799 r. Dyrektoriat I Republiki Francuskiej podjął decyzję w sprawie swego najbardziej prominentnego więźnia. Był nim 81-letni papież Pius VI, uprowadzony z Rzymu przez francuskie straże kilkanaście miesięcy wcześniej – 20 lutego 1798 r. Państwo Kościelne faktycznie przestało wtedy istnieć. Wojska rewolucyjnej Francji opanowały wówczas Wieczne Miasto. Proklamowano powstanie Republiki Rzymskiej. Pius VI został zdetronizowany. Na żądanie Francuzów jeden z przestraszonych kardynałów odprawił nawet nabożeństwo dziękczynne w Bazylice św. Piotra. Przez kilka dni papieża namawiano, by oficjalnie zgodził się na swoją detronizację. Odmówił. Francuzi przenieśli go zatem przemocą do Sieny. Później uprowadzali go do różnych włoskich miast, aż w końcu rząd republiki zdecydował, że zdetronizowany pontifeks powinien być więziony na terytorium Francji. Wykonanie decyzji powierzono wojskom generała Napoleona Bonaparte.

Na początku lipca 1799 r. starego, schorowanego papieża położono na noszach. Republikańska straż miała przewieźć go do burgundzkiego Dijon. Po niespełna trzech tygodniach Pius VI był już tak wycieńczony, że dalsza podróż okazała się niemożliwa. Starca ulokowano w cytadeli w Walencji nad Rodanem, gdzie zmarł 29 sierpnia, sześć tygodni po przybyciu na miejsce. W ten sposób zakończył się długi, 24-letni pontyfikat. Zwłoki papieża zabalsamowano. Jednak miejscowy biskup i inni duchowni mieszkający w Walencji złożyli przysięgę na wierność republikańskiemu rządowi. Z tego powodu odmówili Piusowi chrześcijańskiego pochówku. W Paryżu wiadomość o śmierci „rzymskiego tyrana” przyjęto z niekłamaną radością.

Pomocnik Historyczny „Ziemskie dzieje Kościoła” (100101) z dnia 17.11.2015; Kościół wobec świata; s. 142
Oryginalny tytuł tekstu: "W zderzeniu z nowoczesnością"
Reklama