Pomocnik Historyczny

Kaplice i loże

Kościół i masoneria

Symbole i sceny obrzędowe z życia francuskiej masonerii; rycina z 1850 r. Symbole i sceny obrzędowe z życia francuskiej masonerii; rycina z 1850 r. Erich Lessing / BEW
Na myślenie i stosunek Kościoła do masonerii silny wpływ ma popularność mitologii tajnych stowarzyszeń. Spiskowa teoria dziejów jest motorem zarówno antymasonizmu, jak i antysemityzmu.
Wolnomularstwo wykorzystuje m.in. symbol oka opatrzności.Getty Images Wolnomularstwo wykorzystuje m.in. symbol oka opatrzności.

Zasadnicza dysproporcja. Jest wielka dysproporcja we wzajemnych stosunkach między Kościołem rzymskokatolickim a masonerią (wolnomularstwem, sztuką królewską). Rzecz jednak nie tyle w dysproporcji ilościowej, choć jest ona znaczna: 1,2 mld katolików wobec 6 mln wolnomularzy. Niekoniecznie też natury strukturalnej, choć Kościół tworzy scentralizowaną i zhierarchizowaną instytucję o zasięgu światowym, podczas gdy masoneria to mgławica kilku tysięcy niezależnych organizacji o ustroju demokratycznym i zasięgu co najwyżej państwa, prowincji lub stanu. Nie ma tu ani papieża, ani soboru, ani nawet jednej książki adresowej; różnice ideowe pomiędzy wielkimi lożami (czy tzw. wielkimi wschodami) są – mimo wspólnych fundamentów – znacznie głębsze niż pomiędzy różnymi odłamami chrześcijaństwa.

Zasadnicza różnica i wynikająca stąd dysproporcja wiąże się z faktem, iż stosunek masonerii do Kościoła jest pochodną jego nastawienia wobec wszystkich religii oraz wszystkich form ich organizacji. Stosunek ten wynika wprost z etyki wolnomularskiej; nie ma tu – ex principio – jakiejś specjalnej wykładni dotyczącej konkretnego Kościoła. Inaczej druga strona tej relacji: od czasów pontyfikatu Klemensa XII (1730–40) papiestwo dopracowało się ogromnej liczby dokumentów i enuncjacji różnej rangi, dotyczących tylko i wyłącznie wolnomularstwa. Próbę opisu i interpretacji tego fenomenu zacznijmy od wolnomularstwa.

Masoneria wobec religii. Wolnomularstwo nigdy nie było i nie jest – jak podejrzewają jego wrogowie – sektą albo zawoalowaną religią. Było i jest szerokim oraz zróżnicowanym wewnętrznie ruchem społecznym, którego fundament stanowi inicjacyjny charakter: zasady i idee masonerii są przekazywane podczas obrzędu wtajemniczenia.

Pomocnik Historyczny „Ziemskie dzieje Kościoła” (100101) z dnia 17.11.2015; Kościół wobec świata; s. 159
Oryginalny tytuł tekstu: "Kaplice i loże"
Reklama