Pomocnik Historyczny

Świece, woda i krzyżmo

Chrzty władców były raczej skromne

Rekonstrukcja basenu chrzcielnego na Ostrowie Lednickim Rekonstrukcja basenu chrzcielnego na Ostrowie Lednickim AN
Jak mogła wyglądać ceremonia chrztu władcy?

Niedostatki źródeł. Autorzy kronik i żywotów, relacjonując misje chrystianizacyjne, często wspominali o chrztach indywidualnych, ale nie opisywali ich przebiegu, choć robili to dla chrztów zbiorowych. Przyczyna była prozaiczna: każdy z potencjalnych czytelników został ochrzczony, zatem znał tę ceremonię. Z konieczności poznajemy obrzęd chrztu indywidualnego dzięki źródłom normatywnym (rytuały i pontyfikały, statuty synodalne, zalecenia papieskie). Niestety, mają one dwie poważne wady. Po pierwsze, brak ich dla X w. Po drugie, powstawały one na obszarze starego chrześcijaństwa z rozwiniętą organizacją kościelną, co oznacza, że ich autorzy zakładali istnienie odpowiedniej infrastruktury chrzcielnej, z baptysterium, wieloczłonowym kościołem oraz licznym duchowieństwem. Tego wszystkiego w krajach nowo chrzczonych nie było.

Na szczęście nie jesteśmy bezradni, ponieważ obrzędy kościelne – jak już wspomnieliśmy – cechuje duży konserwatyzm, a w przekazach z reguły podkreśla się, że ceremonię należy każdorazowo dostosować do lokalnych warunków. Zatem jesteśmy w stanie w podstawowym zakresie odtworzyć ceremonię chrztu Mieszka I, pod tym jednak warunkiem, że będzie to rekonstrukcja dla konkretnego miejsca.

Miejsce. Nieliczni zwolennicy hipotezy, że chrzest odbył się za granicą, wskazują na Pragę (która odpowiedniej infrastruktury nie miała), a zwłaszcza Ratyzbonę (która takową miała). Wówczas Mieszko wraz żoną (może już brzemienną lub nawet z dzieckiem przy piersi) oraz znaczną częścią elity władzy musiałby na długo opuścić kraj. Przy szybkości poruszania się obciążonego wozami orszaku 20 km dziennie podróż do Pragi trwałaby co najmniej 25 dni, a z Pragi do Ratyzbony – 14.

Pomocnik Historyczny „Narodziny Polski” (100103) z dnia 14.12.2015; O narodzinach państwa Piastów; s. 88
Oryginalny tytuł tekstu: "Świece, woda i krzyżmo"
Reklama