Zjazd gnieźnieński. Niewiele wydarzeń związanych z panowaniem Bolesława Chrobrego budzi tak ogromne zainteresowanie i wywołuje tak dużo kontrowersji, co wizyta cesarza Ottona w Gnieźnie w 1000 r. Zarówno zainteresowanie, jak i kontrowersje są w tym przypadku w pełni zrozumiałe. Z jednej strony gnieźnieńskie spotkanie Ottona III z polskim władcą stanowiło wydarzenie pod wieloma względami wyjątkowe, o trudnym do przecenienia znaczeniu nie tylko dla panowania Bolesława Chrobrego, lecz również – bez zbytniej przesady – dla późniejszych dziejów Polski. Z drugiej zaś, informujące nas o zjeździe gnieźnieńskim przekazy źródłowe są na tyle niejednoznaczne i podatne na różnorakie interpretacje, że otwierają pole do formułowania rozmaitych hipotez dotyczących charakteru podjętych wówczas ustaleń. Spróbujmy zatem uporządkować dostępne informacje.
Gest i rytuał. Nie ulega wątpliwości, iż spotkanie Ottona z Bolesławem Chrobrym było wydarzeniem niemającym precedensu. Nie oznacza to, rzecz jasna, że wcześniej nie dochodziło do rozmów polskich władców z cesarzami. Sam Bolesław spotkał się już z Ottonem w 995 r., wspierając go podczas walk przeciw Słowianom połabskim. Również ojciec Bolesława, Mieszko, kilkakrotnie widział się z cesarzami. Za każdym razem musiał jednak udawać się na dwór cesarski, a wizyty te najczęściej były połączone z wypłacaniem cesarzowi trybutu bądź udzielaniem wsparcia w wyprawach wojennych i służyły zamanifestowaniu cesarskiej zwierzchności nad polskim władcą.
Tym razem to nie polski władca przybywał na dwór cesarza, lecz cesarz zjawił się na dworze piastowskiego księcia. Rzecz nie sprowadzała się do kwestii, moglibyśmy powiedzieć, natury protokolarnej.