Pomocnik Historyczny

Dirhamy i denary

Pierwsze polskie monety

Moneta wybita prawdopodobnie na zjazd gnieźnieński, z napisem GNEZDVN CIVITAS Moneta wybita prawdopodobnie na zjazd gnieźnieński, z napisem GNEZDVN CIVITAS M. Bogucki / AN
Kiedy narodziły się polskie monety?
Denar PRINCES POLONIE z pawiemMuzeum Narodowe w Krakowie/AN Denar PRINCES POLONIE z pawiem

Dirhemy za niewolników. W 966 r., gdy Mieszko I przyjął chrzest, na ziemiach polskich nie bito pieniądza. W tym czasie używano wyłącznie monet obcych, które docierały nad Odrę i Wisłę dzięki ożywionemu handlowi. Były to niemal bez wyjątku monety arabskie zwane dirhemami, które po raz pierwszy pojawiły się nad Bałtykiem w początkach IX w., a już w X w. występowały powszechnie w krajach Europy północnej, środkowej i wschodniej. Wspominał o nich podróżnik Ibrahim ibn Jakub. W X w. pieniądz był potrzebny księciu głównie do utrzymywania władzy; opłacał srebrem wojska, finansował budowę grodów oraz infrastruktury. Nowsze badania wskazują, że arabskie dirhemy docierały na ziemie polskie w zamian za towary – do krajów Orientu eksportowano futra, miód i lokalne wyroby, ale przede wszystkim niewolników. Wszystko wskazuje na to, że pierwsi Piastowie, aby zdobyć środki na umocnienie władzy, najeżdżali sąsiadów (świadczą o tym zniszczenia grodów wielkopolskich z pierwszej połowy X w., z wyjątkiem Kalisza i Giecza, które w tym czasie zostały umocnione) i sprzedawali ich w niewolę w zamian za ogromne ilości orientalnego srebra.

Obok pieniądza. Na ziemiach polskich dirhemów nie przeliczano na sztuki, lecz przyjmowano na wagę – stąd większość z nich jest obecnie znajdowana w formie małych kawałków. Być może do takiego zwyczaju odnosi się następujący fragment relacji Ibrahima ibn Jakuba: „Pobierane przez niego [Mieszka] podatki [stanowią] odważniki handlowe. [Idą] one [na] żołd jego mężów. Co miesiąc [przypada] każdemu oznaczona ilość z nich”. Wiele wskazuje na to, że owymi odważnikami handlowymi był srebrny złom – pocięte monety i ozdoby, które ważono.

Pomocnik Historyczny „Narodziny Polski” (100103) z dnia 14.12.2015; O narodzinach państwa Piastów; s. 122
Oryginalny tytuł tekstu: "Dirhamy i denary"
Reklama