Pomocnik Historyczny

Do zobaczenia w muzeum

Arrasy, ornaty i namioty w polskich zbiorach

Namiot turecki zdobyty podczas bitwy pod Wiedniem w 1683 r. Dziś eksponat w muzeum na Wawelu. Namiot turecki zdobyty podczas bitwy pod Wiedniem w 1683 r. Dziś eksponat w muzeum na Wawelu. Jan Graczyński / EAST NEWS
Osmańskie przedmioty, znajdujące się obecnie w polskich zbiorach, to głównie wyroby rzemiosła artystycznego – przede wszystkim tkaniny i rynsztunek.
Szczegół zdobienia wnętrza namiotu.Grzegorz Kozakiewicz/Forum Szczegół zdobienia wnętrza namiotu.

Kolekcjonerzy i handlarze. Wiek XVII jako czas wojen z Wysoką Portą i triumfy – chocimski i wiedeński – spowodowały, że to wojnę uważano za sposób nabywania tureckich artefaktów, zaś Jan III jawił się największym ich kolekcjonerem. Nie należy jednak pod tym względem przeceniać znaczenia zbrojnych konfliktów. To trwające kilka wieków zamiłowanie Polaków do tureckich produktów artystycznych (głównie tkanin) oraz odbywane w czasach pokoju podróże handlowe przysporzyły nam większości cennych obiektów muzealnych. Wojny zaś dostarczyły obiektów o największym potencjale symbolicznym.

W handlu Rzeczpospolitej z Imperium Osmańskim, a tym samym w polskim zbieraniu osmańskich przedmiotów artystycznych, kapitalną rolę odegrali osiedlający się tu od późnego średniowiecza Ormianie. Ułatwiał to fakt, że część z nich posługiwała się językiem kipczackim, spokrewnionym z językiem tureckim. W XVIII w., w dobie wielkiego popytu na tkaniny wschodnie, ormiańscy przedsiębiorcy prowadzili w Stambule warsztaty tkackie, których produkcja w całości była przeznaczona dla polskich odbiorców.

Arrasy i ornaty. Choć w zbiorowej pamięci dekoracja tkaninami Wawelu w XVI w. to wspaniałe arrasy zygmuntowskie, zapoznany jest fakt innego zamówienia, złożonego również przez Zygmunta Augusta. W 1553 r. sprowadzono dla króla tureckie tkaniny i kobierce, które obok tych flamandzkich ozdabiały ściany i stoły królewskiego zamku. Podobnie król Zygmunt III, korzystając z pośrednictwa ormiańskiego kupca Sefera (Stefana) Muratowicza, zamówił tkaniny z polskimi i wazowskimi herbami.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Turków” (100109) z dnia 13.06.2016; Wielkie Imperium; s. 97
Oryginalny tytuł tekstu: "Do zobaczenia w muzeum"
Reklama