Lud Turkmenów. Wielka wędrówka Turków we wczesnym średniowieczu zapoczątkowała powstawanie ludu Turkmenów. Narodził się on ze zmieszania się zislamizowanych turkijskich plemion (według ich genealogii wywodzących się od legendarnego kagana Oguza) z miejscowymi mieszkańcami rolniczych dolin i oaz zachodniej Azji Środkowej (potomkami starożytnych Partów, Tocharów, mieszkańców Margiany, Chorezmu itd.). Według jednej z etymologii słowo Turkmen oznaczało: będący jak Turcy, turkopodobny. Według innej jest to nazwa plemion Oguzów, które przyjęły islam (Turek + wiara; Turk + iman).
Część Turkmenów (należąca na ogół do innych plemion niż te, które wywędrowały dalej na zachód) pozostała w zachodniej Azji Środkowej. Powstało na tym obszarze państwo Wielkich Seldżuków, od którego oddzieliło się władztwo chorezmszachów opierających się na plemionach Oguzów i Kipczaków. Ówczesny Chorezm został zniszczony przez najazdy mongolskie w XIII w. Następstwem było rozbicie turkmeńskich federacji plemiennych, rozdrobnienie i przemieszanie się rodów turkmeńskich, kipczackich i mongolskich, które następnie weszły w skład współczesnych Turkmenów. Obszar ich zamieszkiwania (stepy, pustynie i oazy współczesnego Turkmenistanu) był peryferią państwa Hulagidów, a następnie władztw potomków Tamerlana oraz emirów Buchary, chanów Chiwy i szachów Persji.
Ekologia i migracje. W XVI w. zaczęła się katastrofa ekologiczna, która zdeterminowała dalsze losy opisywanych plemion. Zaczęło wysychać jedno z odgałęzień Amu-darii, które wpadało do Jez. Sarykamyskiego, z którego z kolei wypływała rzeka Uzboj, płynąca do Morza Kaspijskiego przez pustynię Kara-kum. Nad Uzbojem i Sarykamyszem istniała wówczas konfederacja Ucz-eli.