Pomocnik Historyczny

Naród plemion

Dzieje Turkmenów z Turkmenistanu

Ceremonia zaślubin przed pomnikiem Gurbanguły Berdymuchammedowa, prezydenta od 2007 ,r., który kontynuuje kult jednostki i autorytarny system polityczny Turkmenbaszy. Ceremonia zaślubin przed pomnikiem Gurbanguły Berdymuchammedowa, prezydenta od 2007 ,r., który kontynuuje kult jednostki i autorytarny system polityczny Turkmenbaszy. Igor Sasin/AFP Photo / East News
Marek Sobczak/Polityka

Lud Turkmenów. Wielka wędrówka Turków we wczesnym średniowieczu zapoczątkowała powstawanie ludu Turkmenów. Narodził się on ze zmieszania się zislamizowanych turkijskich plemion (według ich genealogii wywodzących się od legendarnego kagana Oguza) z miejscowymi mieszkańcami rolniczych dolin i oaz zachodniej Azji Środkowej (potomkami starożytnych Partów, Tocharów, mieszkańców Margiany, Chorezmu itd.). Według jednej z etymologii słowo Turkmen oznaczało: będący jak Turcy, turkopodobny. Według innej jest to nazwa plemion Oguzów, które przyjęły islam (Turek + wiara; Turk + iman).

Część Turkmenów (należąca na ogół do innych plemion niż te, które wywędrowały dalej na zachód) pozostała w zachodniej Azji Środkowej. Powstało na tym obszarze państwo Wielkich Seldżuków, od którego oddzieliło się władztwo chorezmszachów opierających się na plemionach Oguzów i Kipczaków. Ówczesny Chorezm został zniszczony przez najazdy mongolskie w XIII w. Następstwem było rozbicie turkmeńskich federacji plemiennych, rozdrobnienie i przemieszanie się rodów turkmeńskich, kipczackich i mongolskich, które następnie weszły w skład współczesnych Turkmenów. Obszar ich zamieszkiwania (stepy, pustynie i oazy współczesnego Turkmenistanu) był peryferią państwa Hulagidów, a następnie władztw potomków Tamerlana oraz emirów Buchary, chanów Chiwy i szachów Persji.

Ekologia i migracje. W XVI w. zaczęła się katastrofa ekologiczna, która zdeterminowała dalsze losy opisywanych plemion. Zaczęło wysychać jedno z odgałęzień Amu-darii, które wpadało do Jez. Sarykamyskiego, z którego z kolei wypływała rzeka Uzboj, płynąca do Morza Kaspijskiego przez pustynię Kara-kum. Nad Uzbojem i Sarykamyszem istniała wówczas konfederacja Ucz-eli.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Turków” (100109) z dnia 13.06.2016; Suplement; s. 153
Oryginalny tytuł tekstu: "Naród plemion"
Reklama