Budżet. Ostateczna decyzja o organizacji Wystawy Ziem Odzyskanych zapadła w marcu 1948 r., a otwarcie zaplanowano na 21 lipca, w przeddzień święta Polski Ludowej. Termin był krótki, plany wielkie, toteż pierwotny budżet WZO, 32 mln zł, rozrósł się błyskawicznie: 113 mln zł poszło na uporządkowanie Wrocławia, 51 mln zł na zabezpieczenie terenów wystawowych, łącznie ponad 700 mln zł. Na urządzenie trawników, plant i skwerów zużyto 100 tys. kwiatów i 2 tony nasion trawy. Przygotowania. 21 kwietnia, gdy zaczęto porządkować plac pod 48 pawilonów przemysłowych (dzisiejsza część wrocławskiego zoo), pełno jeszcze było na nim zapór przeciwczołgowych, zniszczonego sprzętu wojskowego i nierozbrojonych min. W ciągu trzech miesięcy na 20 ha wyrosło miasto pełne wymyślnych budowli. Tereny te otoczyła milicja i służba bezpieczeństwa. W mieście prostytutki, uliczni handlarze, politycznie podejrzani i podejrzani w ogóle byli aresztowani na czas bliżej nieokreślony. Z murów usuwano często jeszcze niemieckie szyldy i reklamy. Zaangażowano setki artystów, którzy malowali plakaty i obrazy, rzeźbili figury realistyczne i alegoryczne, na plastycznych mapach dowodzili wyższości polskiej gospodarki nad gospodarką niemiecką. Jan Cybis, Stanisław Dawski, Xawery Dunikowski, Eryk Lipiński, Jerzy Wolff, Stanisław i Wojciech Zamecznikowie i dziesiątki innych liczących się wówczas artystów. Zwiedzających witała rzeźba „Robotnik” dłuta Xawerego Dunikowskiego. „Mocna w wyrazie twarz Robotnika, na którą pada wzrok każdego wchodzącego na teren Wystawy, wzniesione w górę robotnicze ramię mówią, że odbudowa gospodarcza Ziem Odzyskanych jest dziełem pracowniczych rąk – pisano w przewodniku po WZO. – Że kopalnie i fabryki Dolnego i Górnego Śląska, miasta i wsie Nadodrza, porty Wybrzeża – odbudowane są trudem robotników Ziem Odzyskanych, pierwszych budowniczych Polski na Zachodzie”. Przedsięwzięcie propagandowe. Bardziej niż Ziemiami Odzyskanymi wystawa zajmowała się chwaleniem najlepszego ustroju na świecie. Największa jej część, mieszcząca się w Hali Ludowej, była poświęcona osiągnięciom ustroju demokracji ludowej. W Rotundzie Zwycięstwa umieszczono rzeźbę współczesnego Światowida o trzech twarzach: robotnika, chłopa i inteligenta pracującego. W pawilonie Człowiek zebrano opatrzone życiorysami fotografie 200 przodowników pracy oraz zdjęcia robotników. Asem wśród wyróżnionych był Wincenty Hajduk z kopalni Kazimierz-Juliusz, który wykonał 571 proc. normy. Wśród kobiet dziewiarka Maria Lewin z Legnicy, która wykonała w marcu 356 proc., a w kwietniu 401 proc. Widniały na wystawie także fotografie innych bohaterów pracy socjalistycznej. Towarzysza Michała Noska, który ze ślusarza został naczelnym dyrektorem Zaodrzańskich Zakładów Budowy Mostów i Wagonów w Zielonej Górze, i tow. Henryka Duchińskiego, byłego robotnika, a później naczelnego dyrektora garbarni Borków. Przeciw Niemcom. Wystawa miała udowodnić Niemcom, że nie tylko kamienie we Wrocławiu mówią po polsku. W pawilonie poświęconym Odrze umieszczono na ścianie napis „Odra szumi po polsku”. Plansze w pawilonie górniczym dumnie obrazowały rozmiary eksportu polskiego węgla i wyszydzały „rabunkową gospodarkę Niemców w kopalniach”. Mapy ilustrowały tezę, że „opanowanie ziem nad Odrą zawsze prowadzi Niemcy do agresji na całość ziem polskich”. Płaskorzeźby Jerzego Badury, przedstawiające piastowskiego kmiecia i osadnika z 1948 r., symbolizowały zmagania chłopa polskiego od najdawniejszych czasów aż do chwili obecnej z naporem niemczyzny. Przed wojną – tłumaczyli organizatorzy – Ziemie Zachodnie były bazą imperializmu niemieckiego, dopiero nowy ustrój Polski Ludowej wyzwolił na ich terenie niespożyte siły dla twórczej i pokojowej pracy. Fabryka, która produkowała peryskopy dla U-Bootów, w Polsce wytwarza mikroskopy do badań naukowych. Dawna wytwórnia cyklonu produkuje nawozy sztuczne. Przemysł papierniczy zamiast papieru na druk „Mein Kampf” dostarcza papier na podręczniki szkolne. Wyścig pomysłów. Zaprezentowano wszystko, co wytwarzano na odzyskanych przez Polskę terenach, a przedstawiciele poszczególnych gałęzi przemysłu rywalizowali, kto oryginalniej zaprezentuje wyroby. Przed pawilonem Państwowych Nieruchomości Ziemskich stanął pomnik żniwiarki. Pawilon Państwowego Przemysłu Fermentacyjnego miał kształt beczki piwa z fontanną na dachu. Pawilon Przemysłu Chemicznego przypominał futurystyczny kosmodrom, a pawilon Państwowego Przemysłu Konserwowego wsparto na filarach z puszek. Powstał też dwunastometrowy górniczy chodnik, ze stalowymi łukami, drewnianymi stemplami podtrzymującymi strop, taśmociągiem transportującym prawdziwy węgiel. Przywiezieni z Wałbrzycha górnicy na oczach widzów rąbali węgiel na przodku. W pawilonie rybackim wybudowano drewnianą chatę, z prawdziwym jeziorem z rybami i płaczącą wierzbą na brzegu, a w pawilonie Wsi Polskiej stanęło wzorcowe gospodarstwo rolne, z oborą pełną krów, których mleka można było się napić, z końmi i owcami. Zwiedzający rolnicy z większym zainteresowaniem oglądali jednak ciągnik Ursus, którego akurat nie produkowano na Ziemiach Odzyskanych. Na wystawie było wszystko. Wylęgarnia drobiu i środki do zwalczania stonki, srebrne lisy i 20 bobrów, które miały stanowić początek ich hodowli na Dolnym Śląsku. Spółdzielnia Jedność Łowiecka pokazywała wypchane zwierzęta i ptaki. Były zapałki „gabinetowe” i „ludowe”, wina owocowe o zawartości alkoholu od 16 do 24 proc., bawełniane i jedwabne pończochy, proszki do prania i świece kościelne. Były meble biurowe i styliska do wideł. Centrala Przemysłu Papierniczego demonstrowała bruliony, taśmy maszynowe i hełmy tropikalne, Zjednoczenie Kamieniołomów marmurowe popielniczki i płyty nagrobne, a Państwowy Zakład Chowu Koni – kuce szkockie, ciężkie konie mazurskie i