Kościuszko, bohater narodowy Białorusinów

Jak widzą przynależność narodową Kościuszki Białorusini? Poprosiliśmy o wypowiedź historyka z Mińska.

Pojęcie narodowości weszło w użycie w drugiej połowie XIX w. Do dziś jednak naukowcy nie są zgodni co do kryteriów przynależności narodowej. Stosuje się tu jedną z trzech zasad:

• ius soli (prawo ziemi): narodowość wiąże się z faktem narodzin i życia na terytorium określonego państwa;

• ius sanguinis (prawo krwi): o narodowości przesądza pochodzenie od osób uważanych za przedstawicieli określonej nacji;

• ius lingua (prawo języka): o narodowości decyduje język, który dorosły człowiek uważa za ojczysty.

Jak jednak powiedział sowiecki historyk Michaił Pokrowski w 1928 r., „historia to polityka zepchnięta do przeszłości”. Teza ta jest wyjątkowo trafna w przypadku „nowych starych” państw na terytorium byłego ZSRR. Obecnie na tym obszarze toczy się zawzięta walka o panowanie nad historycznym dorobkiem. Stąd bierze się zainteresowanie kwestią narodowej przynależności słynnych postaci z dawnych czasów. Jedną z nich jest Tadeusz Andrzej Bonawentura Kościuszko. Przyjrzyjmy się jego pochodzeniu w świetle wspomnianych zasad.

O miejscu urodzenia. Część historyków twierdzi, że przyszły bohater przyszedł na świat w majątku Siechnowicze w powiecie brzeskim (dziś wieś w rejonie żabinkowskim obwodu brzeskiego). Inni badacze uważają za miejsce urodzenia Kościuszki folwark Mereczowszczyzna koło miasteczka Kosów (dziś w rejonie iwacewickim obwodu brzeskiego). Zarówno w Siechnowiczach, jak i w Mereczowszczyźnie działają muzea, w których przewodnicy przekonują gości, że Kościuszko urodził się właśnie tam.