„Tu, pod tą gruszką, drzemał Kościuszko”
Kościuszkowskim szlakiem po dzisiejszej Polsce
Warszawa. To tu w 1765 r. 19-letni Tadeusz Kościuszko wstąpił do Akademii Szlacheckiego Korpusu Kadetów. Szkoła miała siedzibę w Pałacu Kazimierzowskim (dawny letni pałac ostatnich polskich królów). Dziś jest on częścią kampusu uniwersyteckiego przy Krakowskim Przedmieściu. W pałacu, przebudowanym w XIX w., ma siedzibę Rektorat UW. Poza pałacem warto obejrzeć cały zabytkowy kampus i Muzeum UW. Blisko stąd do kaplicy Zamku Królewskiego, w której po latach wędrówek po różnych krajach i tymczasowych miejscach spoczynku złożono urnę z czarnego kamienia z sercem Kościuszki.
O budowie pomnika Kościuszki w Warszawie mówiono od 1917 r. Stolica wcześniej jednak (w 1985 r.) doczekała się pomnika kościuszkowców – żołnierzy 1. Dywizji sformowanej nad Oką. Pomnik naczelnika w mundurze amerykańskiego generała (kopia monumentu odsłoniętego w 1910 r. w Waszyngtonie) stanął dopiero w 2000 r. na placu Żelaznej Bramy, w miejscu usuniętego pomnika Poległym w Służbie i Obronie Polski Ludowej. W Warszawie stoi też pomnik mistrza szewskiego Jana Kilińskiego, jednego z przywódców insurekcji warszawskiej, a u zbiegu ulic Jagiellońskiej i al. Solidarności metalowy krzyż poświęcony ofiarom rzezi Pragi. Tablica głosi: „Zginęli, bo byli Polakami. Mieszkańcom Pragi pomordowanym przez wojska Suworowa 4 listopada 1794 r. Rodacy”. Zapadła już decyzja o budowie większego pomnika ofiar tej rzezi, który prawdopodobnie stanie w miejscu, gdzie w latach 1945–2011 stał pomnik Braterstwa Broni, zwany też pomnikiem Czterech Śpiących i Trzech Walczących.
Maciejowice.