Żeńskie bóstwa w Indiach

Boginie-żony. Bogini (Dewi lub Mahadewi) była postrzegana jako matka, karmicielka, źródło stworzenia w postaci samowystarczalnej pramacierzy, będącej początkiem i końcem wszystkiego. Zawiera w sobie dwa przeciwstawne aspekty: zarówno daje, jak i odbiera życie, stwarza i niszczy. Symbolizuje prawa i siły natury, reprezentując jej dualizm. W czasach wedyjskich boginie, będące najczęściej uosobieniem żywiołów i zjawisk naturalnych, przejęły wiele cech z prastarych panteonów (aryjskich, drawidyjskich i starszych) i zasiliły zastępy bóstw hinduskich bądź jako manifestacje małżonek wielkich bogów – stanowiąc dopełniający ich istotę element żeński, bądź jako odrębne, emanujące mocą bóstwa. Do powszechnie znanych bogiń- żon należą przede wszystkim partnerki trójcy bogów odpowiedzialnych za cykliczne tworzenie, podtrzymywanie i niszczenie świata – czyli Brahmy, Wisznu i Śiwy. Śaktyzm. Odrębną tradycję w hinduizmie stanowi śaktyzm – kult boskiej żeńskiej mocy (w sanskrycie śakti oznacza moc, energię), rozumianej jako podstawa wszelkiego bytu. Tę żeńską energię uosabia Wielka Bogini, a także liczne boginie i boginki symbolizujące którąś z jej właściwości lub aspektów. Należy przypuszczać, że w obrębie kultu śakti nastąpiła integracja wielu popularnych, lokalnych mitów i legend dotyczących bóstw żeńskich. Oblicze Wielkiej Bogini zmienia się więc: od przychylnego, łaskawego, aż po groźne, nieokiełznane, niszczące. W hinduskiej mitologii znajdują się także istoty żeńskie o dwoistej naturze: jakszinie, Mateczki (Matrika lub Saptamatrika), Chwytaczki (grahi), joginie i inne, postrzegane jako przeciwieństwo hinduskich ideałów kobiecości. Często wiązano je z kultem Śiwy – boga zniszczenia – szczególnie gdy występowały jako uosobienie chorób czy nawet śmierci. Wcielenia Wielkiej Bogini. Według mitologii Wielka Bogini miała narodzić się z mocy spojrzeń trójcy bogów jako boska niewiasta o skórze w kolorze białym, czerwonym i czarnym. Zależnie od dominującego koloru miała przybierać trzy kształty, symbolizujące jej trojaką naturę. Jej najczęściej występujące wcielenia to: • Saraswati, małżonka Brahmy – odziana w biel – uosabia wodę, świętą rzekę, w której drzemie zarodek Wszechświata. Jest personifikacją powstania świata, pierwszego dźwięku, z którego wyłoniło się pierwsze słowo. Jej atrybutem jest instrument muzyczny (wina) symbolizujący ów pradźwięk oraz manuskrypt będący jego zapisem. • Lakszmi, małżonka Wisznu – odziana w złoto, czerwień lub zieleń – uosabia dobre aspekty bogiń-matek: płodność, pomyślność, obfitość, powodzenie. Zwracają się do niej matki i żony, modląc się o dobrobyt w swoich rodzinach i gospodarstwach. Cześć Lakszmi oddaje się w czasie święta Diwali – to dla niej ustawia się rzędy lampek oliwnych, by nocą odnalazła drogę do każdego z domostw i pobłogosławiła jego mieszkańców. Przedstawia się ją siedzącą lub stojącą na różowym lotosie, na nią zaś spływa symboliczn