Pomocnik Historyczny

Ganga-Jamuna

Hindusko-muzułmańska kultura Indii Północnych

Mehendi, rytuał ozdabiania ciała henną, do dziś towarzyszy hinduskim i muzułmańskim uroczystościom ślubnym Mehendi, rytuał ozdabiania ciała henną, do dziś towarzyszy hinduskim i muzułmańskim uroczystościom ślubnym Getty Images
Z dwóch wielkich tradycji, hinduskiej i muzułmańskiej, współistniejących w dwurzeczu Gangesu i Jamuny, wyrosła złożona tradycja kulturowa Indii Północnych, zwana w urdu Ganga-Jamuna tehzib, po angielsku composite culture.
Amir Chusro na współczesnym znaczku pocztowymAlamy Amir Chusro na współczesnym znaczku pocztowym

Perskie korzenie kultury indomuzułmańskiej. Początki synkretycznej tradycji indomuzułmańskiej są związane z rozprzestrzenianiem się kultury perskiej na wielkich obszarach Azji i sięgają czasów Ghaznawidów, którzy choć sami byli pochodzenia turkijskiego, przejęli jednak samanidzkie tradycje w zakresie administracji, polityki i kultury, i jako pierwsi wprowadzili sperszczony styl życia w północnych Indiach. W wyniku najazdów Mahmuda z Ghazni, na przełomie X i XI w., do Indii napłynęła wielka liczba osób pochodzenia tureckiego, perskiego i afgańskiego. Najemni żołnierze, kupcy, poszukiwacze przygód, uczeni i znawcy islamu, artyści i rzemieślnicy osiedlali się w Pańdźabie, w okolicach Delhi oraz na niektórych obszarach Gudźaratu.

Z czasem przybysze z zachodu zaczęli postrzegać Indie jako własną ojczyznę. Pod patronatem muzułmańskich, a nierzadko także hinduskich władców współuczestniczyli w kreowaniu średniowiecznej kultury subkontynentu. Indie weszły wówczas w orbitę świata persko-islamskiego, a Delhi i Lahor zyskały reputację wielkich centrów kultury persko-islamskiej, dorównujących Heratowi, Bucharze czy Termezowi. Integracja tradycji lokalnych i napływowych zaowocowała narodzinami mieszanej kultury indoperskiej, szerzej – indomuzułmańskiej.

Złoty wiek tradycji. Swój wielki rozwój kultura ta przeżywała w okresie panowania Mogołów, a szczególnie Akbara i jego dwóch następców (1556–1666), przejawiając się w wielu dziedzinach życia: od architektury i planowania ogrodów, przez malarstwo, muzykę, literaturę, filozofię i religię, aż po modę i zwyczaje kulinarne. W równej mierze była ona rozpowszechniona wśród elit, jak i wśród zwykłych mieszkańców miast, skąd stopniowo przenikała na prowincję.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Indii” (100121) z dnia 26.06.2017; Dzieje Indii; s. 96
Oryginalny tytuł tekstu: "Ganga-Jamuna"
Reklama