Pomocnik Historyczny

„Naśladuj swych ojców i dziadów”

Polityka wewnętrzna i system organizacji starożytnego Egiptu

Kapłan boga Horusa, wizerunek na trumnie z Okresu Ptolemejskiego. Kapłan boga Horusa, wizerunek na trumnie z Okresu Ptolemejskiego. Metropolitan Museum of Art
Niezwykłe osiągnięcia egipskiej cywilizacji były możliwe dzięki stabilnemu i efektywnemu systemowi polityczno-społecznemu.
Pisarz Baj pracujący w administracji świątyni Sethiego I, trzymający stelę z hymnem do słońca, rzeźba z wapienia, czasy XIX dynastii.Metropolitan Museum of Art Pisarz Baj pracujący w administracji świątyni Sethiego I, trzymający stelę z hymnem do słońca, rzeźba z wapienia, czasy XIX dynastii.

Hierarchia, tradycja, zarządzanie. Państwo egipskie przez trzy tysiące lat, od Narmera do Kleopatry VII, trwało, wychodząc cało ze wszystkich historycznych zawieruch. W jego ramach funkcjonowało patriarchalne społeczeństwo, w którym jednak kobieta mogła zostać legalnie panującym faraonem, a hierarchiczna struktura społeczna nie blokowała możliwości awansu dzięki osobistym zdolnościom. Państwo to było szczególną formą monarchii, gdzie król, dziecko boga słońca, pośredniczył między światem bogów a ludzkością. Ideologia władzy była częścią religii, której fundament stanowiła maat – kosmiczny, społeczny i moralny ład. Kluczową rolę w funkcjonowaniu państwa i społeczeństwa odgrywała warstwa zarządzająca, którą tworzyła elita intelektualna.

Zjednoczenie pod jednym berłem różnych społeczności, zamieszkujących teren rozciągnięty na ponad tysiąc kilometrów wzdłuż Nilu, wymagało stworzenia struktur administracyjnych i zapewnienia narzędzia umożliwiającego ich trwałe funkcjonowanie. Taką rolę odgrywało pismo, wynalazek umożliwiający transfer informacji w przestrzeni i w czasie. Najstarsze przykłady zapisów hieroglificznych to znaki na glinianych naczyniach i tabliczkach z kości oraz odciski pieczęci, związane właśnie z rozwijającą się administracją. Dane archeologiczne mówią o kluczowym dla funkcjonowania państwa systemie gromadzenia i redystrybucji dóbr, w tym najważniejszych: zboża, piwa i wina. Rolą pisarzy pełniących swe obowiązki na różnych piętrach tego systemu było nadzorowanie stanu gospodarki i zbieranie podatków na rzecz króla, który był właścicielem ziemskim, czy na rzecz świątyni. Inne dziedziny życia, jak sądownictwo, zarządzanie armią, również wymagały wykształconych kadr. Umiejętność pisania, którą posiadał tylko 1 proc. społeczeństwa, i osobiste zdolności dawały szansę awansu społecznego i zrobienia kariery w administracji, co wiązało się ze stabilnym i dostatnim życiem.

Pomocnik Historyczny „Faraonowie” (100130) z dnia 23.04.2018; Konteksty; s. 66
Oryginalny tytuł tekstu: "„Naśladuj swych ojców i dziadów”"
Reklama