Pomocnik Historyczny

42. Czy to Polacy rozszyfrowali Enigmę?

Henryk Zygalski, Jerzy Różycki i Marian Rejewski, matematycy z Uniwersytetu Poznańskiego, którzy w 1932 r. złamali szyfr Enigmy, Poznań,lata 30. Henryk Zygalski, Jerzy Różycki i Marian Rejewski, matematycy z Uniwersytetu Poznańskiego, którzy w 1932 r. złamali szyfr Enigmy, Poznań,lata 30. PAP
Enigma, niemiecka maszyna szyfrująca.Getty Images Enigma, niemiecka maszyna szyfrująca.

Złamanie szyfru niemieckiej Enigmy jest wielkim sukcesem polskiego wywiadu, który to czyn przez dekady pozostawał nieznany, podobnie jak sam fakt łamania jej w trakcie wojny przez Brytyjczyków. Wprawdzie w 1967 r. Władysław Kozaczuk jako pierwszy napisał o złamaniu Enigmy przez polskich kryptologów, ale dopiero publikacja wspomnień współpracującego z Polakami oficera wywiadu Gustave’a Bertranda we Francji w 1973 r. przyniosła światowe zainteresowanie ich sukcesem. Okazało się też, że główny jego twórca Marian Rejewski żyje w Polsce, do której powrócił w 1946 r., zachowując w tajemnicy przed komunistyczną bezpieką swoją pracę w polskim wywiadzie.

Prekursorskie zastosowanie przez armię niemiecką maszyny szyfrującej do ochrony systemu łączności postawiło pod koniec lat 20. nowe wyzwanie przed polskim wywiadem. Kilkuletnie wysiłki nie przyniosły jednak powodzenia. Przełomowe okazało się zatrudnienie jesienią 1932 r. w Biurze Szyfrów II Oddziału trzech młodych matematyków: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego. Pierwszy z nich podjął się odtworzenia budowy Enigmy i jej wewnętrznych połączeń na bazie teorii matematycznych. Pomocne było też uzyskanie od francuskiego wywiadu, zdobytych drogą agenturalną, instrukcji obsługi jednej z Enigm, kluczy szyfrowych oraz depesz zaszyfrowanych za pomocą tej maszyny i ich jawnego tekstu.

Pod koniec grudnia 1932 r. Marian Rejewski złamał Enigmę i, nie posiadając nawet jej wojskowego egzemplarza, zdołał ustalić sposób jej działania, w tym przede wszystkim kluczowy element w postaci okablowania bębenków szyfrujących. Nie udało się tego dokonać nawet brytyjskiemu wywiadowi, najlepiej na świecie łamiącemu szyfry dyplomatyczne i wojskowe. Od końca 1932 r. Biuro Szyfrów łamało Enigmę różnych rodzajów sił zbrojnych Niemiec, które używały jej do szyfrowania w komunikacji radiowej.

Pomocnik Historyczny „100 pytań na 100 lat” (100134) z dnia 09.07.2018; II wojna światowa; s. 48
Reklama