Pomocnik Historyczny

56. Czy tzw. żołnierze wyklęci są powodem do dumy?

Ostatnia koncentracja 5. Brygady Wileńskiej AK w Stoczku k. Poświętnego (w środku mjr Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszka), wrzesień 1945 r. Ostatnia koncentracja 5. Brygady Wileńskiej AK w Stoczku k. Poświętnego (w środku mjr Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszka), wrzesień 1945 r. AN
Krzyż Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość 1945–1954.AN Krzyż Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość 1945–1954.

Figura żołnierzy wyklętych pojawiła się w języku w połowie lat 90. Pojęcie to fałszywie sugeruje, iż antykomunistycznych konspiratorów łączyła jakaś więź organizacyjna lub wspólnota celów. Propagujący to określenie ludzie przekonują, iż w warunkach reżimu komunistycznego podziemna walka zbrojna był jedyną honorową, a jednocześnie racjonalną strategią działania. Deprecjonują opór stawiany komunistom przez Polskie Stronnictwo Ludowe i inne działające wówczas legalnie niekomunistyczne środowiska polityczne i społeczne. Wielu z nich twierdzi, jakoby w latach 1944–53 (w innej wersji 1944–63) żołnierze zwani wyklętymi walczyli w najdłuższym w historii Polski narodowym, antykomunistycznym powstaniu. Mówią tak, choć żaden konspirator czy partyzant nie nazywał siebie żołnierzem wyklętym, żaden z nich nie określił swej ówczesnej aktywności powstaniem.

Pojęcia te kreują skrajnie uproszczony, infantylny, w dużym stopniu fałszywy obraz powojennego podziemia. Duma z przeszłości winna opierać się na niewyimaginowanej, możliwie zobiektywizowanej historii, a nie być produktem zideologizowanej polityki historycznej.

Antykomunistyczne podziemie było niezwykle zróżnicowane. Najliczniejszy jego nurt (60–80 tys. członków) tworzyło wywodzące się bezpośrednio z AK Zrzeszenie Wolność i Niezawiłość. Liderzy WiN zakładali, jak się okazało trafnie, że III wojna światowa nie wybuchnie, a Polska ma szansę na odzyskanie suwerenności jedynie na drodze przemian politycznych. Liczyli, iż cel ten osiągną na drodze wolnych, powszechnych i tajnych wyborów parlamentarnych, jakie gwarantowały Polakom postanowienia jałtańskie. Byli przeciwnikami walki zbrojnej i dążyli do rozwiązania oddziałów partyzanckich. Zadaniem WiN było wspieranie niekomunistycznych sił politycznych w dążeniach do budowy niezawisłej, demokratycznej Polski.

Pomocnik Historyczny „100 pytań na 100 lat” (100134) z dnia 09.07.2018; PRL; s. 62
Reklama