Śląsk jako terytorium pograniczne, często zmieniające przynależność państwową, którego ludność kształtowała się w wyniku licznych migracji, od dawna stanowił wyzwanie zarówno dla polskiej, jak i niemieckiej pamięci historycznej.
W XVIII w. miejscowe niemieckojęzyczne elity zaczęły w coraz większym stopniu uznawać polską przeszłość tych ziem, co zapoczątkowało narrację o niemieckim posłannictwie cywilizacyjnym oraz asymilacji Polaków do wyższej kultury niemieckiej. Odtąd również datuje się charakterystyczna dla Śląska (a także dla Prus) wizja dziejów, stawiająca znak równości między postępem a niemieckością. Ów związek germańskości z oświeceniem stał się tak silny, że w sposób definitywny przekreślał szanse zaakceptowania Prus jako tworu dwunarodowego. Dziedzictwem tego splotu był niemiecki kult Fryderyka Wielkiego, w którym z kolei Polacy widzieli cynicznego agresora.
Momentem, w którym Śląsk i Wrocław wkroczyły z impetem do narodowej historii Niemiec, był manifest Fryderyka Wilhelma III „Do mojego narodu” ogłoszony w Breslau 17 marca 1813 r. Wspomnienia odbytej tamtego roku kampanii przeciw Napoleonowi stanowiły kamień węgielny w kształtowaniu się pruskiego nacjonalizmu. W efekcie niemieckie elity postrzegały Śląsk jako prowincję całkowicie zintegrowaną z Niemcami. Jednocześnie, na fali charakterystycznych dla XIX w. namiętności narodowych, Śląsk zaczął coraz intensywniej funkcjonować w pamięci polskiej jako kraina frontowa w walce o narodową tożsamość.
Klęska Niemiec w pierwszej wojnie światowej, trzy powstania, kampanie plebiscytowe oraz podział prowincji między oba kraje dodatkowo pogłębiły różnicę między polskimi a niemieckimi wyobrażeniami na temat Śląska. Z perspektywy Warszawy Śląsk ograniczał się do utworzonego w 1922 r. autonomicznego województwa, składającego się z przyłączonych do Polski obszarów Górnego Śląska.