Literatura klasyczna
Tradycja literacka okresu dworskiego. W kulturze dworskiej epoki Heian istniały obok siebie dwa style językowe: chiński i japoński. Oficjalne i urzędowe piśmiennictwo w tym pierwszym symbolizowało świat mężczyzn arystokratów, zaś literatura piękna tworzona w tym drugim reprezentowała styl kobiecy. Ten ostatni, uważany dzisiaj za klasykę literatury japońskiej, ukazywał przede wszystkim niezwykle elegancki i przepełniony kultem piękna świat życia codziennego na dworze. We wszystkich rozrywkach, zabawach oraz uroczystościach (turnieje malarskie i poetyckie, konkursy komponowania perfum, koncerty, podziwianie kwiatów wiśni, glicynii, śliwy, czerwonej barwy klonów czy pełni księżyca) jest widoczne dążenie do zaspokajania przede wszystkim potrzeb estetycznych. To właśnie wówczas powstały i rozwinęły się główne gatunki prozy japońskiej: opowieści dworskie (monogatari), pamiętniki (nikki) i szkice literackie (zuihitsu), w których bogaty świat uczuć i piękna znalazł swoje pełne odzwierciedlenie.
Szczególną popularnością w kręgach arystokracji, a głównie wśród wykształconych dam dworu cieszyły się opowieści dworskie. Były ulubioną formą rozrywki, a zarazem doskonałym narzędziem dydaktycznym w edukacji młodych kobiet. „Opowieść o zbieraczu bambusów” („Taketori monogatari”) to pierwsze dzieło z tego gatunku, napisane w X w. przez anonimowego autora. Ukazuje losy księżniczki Kaguya, tajemniczej istoty przybyłej z Księżyca, która odbywa na Ziemi karę za popełnione wcześniej czyny. Jako osoba obca patrzy na życie i stosunki międzyludzkie z zewnętrznej perspektywy, dostrzegając liczne przywary ziemskich bohaterów.
„Opowieść o księciu Genjim” („Genji monogatari”), arcydzieło Murasaki Shikibu, będące kwintesencją kultury dworskiej, uważa się za pierwszą psychologiczną i miłosną powieść w literaturze światowej.