Pomocnik Historyczny

Radziwiłłowie

Obóz wojskowy pod Krasnem założony przez Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640) podczas oblężenia Smoleńska w wojnie z Rosją w latach 1632–34; rycina Jana Pleitnera z 1636 r. Obóz wojskowy pod Krasnem założony przez Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640) podczas oblężenia Smoleńska w wojnie z Rosją w latach 1632–34; rycina Jana Pleitnera z 1636 r. Muzeum Narodowe w Krakowie
Od późnego średniowiecza aż po XX w. Radziwiłłowie byli najpotężniejszym i najbogatszym litewskim rodem.

Ościk zamiast arcykapłana. Radziwiłłowie szukali swoich korzeni w starożytnym Rzymie, a przodków wśród arystokratów, którzy mieli przybyć na tereny późniejszej Litwy z mitycznym Palemonem, przeciwnikiem Cezara. Najbardziej popularne legendy genealogiczne, które ukształtowały się w XVI w., podawały, że protoplastą rodu był Lizdejko – arcykapłan i wróżbita z XIV w. Niekiedy przypisywano mu pochodzenie od księcia Narymunta Romuntowicza. Według innej wersji jego żoną została siostra litewskiego władcy Witenesa. Lizdejko rzekomo miał wskazać księciu Giedyminowi miejsce, w którym później założono Wilno.

DEWIZA: Bóg nam radzi

Pierwszym potwierdzonym źródłowo antenatem Radziwiłłów był Ościk Krystyn z Kierniowa (zm. 1442/3 r.), syn niejakiego Syrpucia. Władał on rozległymi dobrami położonymi na północny zachód od Wilna. Należał do najbliższego otoczenia wielkiego księcia Witolda. W 1413 r. jako katolik podpisał unię w Horodle i otrzymał herb Trąby, a ok. 1418 r. objął kasztelanię wileńską. Pozostawił po sobie czterech synów. Jednym z nich był Radziwiłł Ościkowicz (zm. 1477 r.), którego imię następne pokolenia przyjęły jako nazwisko. Rozpoczął on działalność publiczną jako marszałek hospodarski oraz marszałek ziemski, ale utracił te urzędy, kiedy w 1452 r. wziął udział w spisku przeciwko Kazimierzowi Jagiellończykowi. Później powrócił do łask monarchy i uzyskał awans na województwo trockie, a następnie na kasztelanię wileńską.

ANHerb trąby

HERB: TRĄBY

Mikołaj Trąba, arcybiskup gnieźnieński, adoptował do swojego herbu litewską rodzinę bojara Ościka Krystyna z Kierniowa, protoplastę Radziwiłłów (aktem unii horodelskiej w 1413 r.).

Skoligaceni z Piastami.

Pomocnik Historyczny „Wielkie rody Rzeczpospolitej” (100161) z dnia 17.02.2020; Rody magnackie; s. 60
Reklama