Dobra prasa. Legenda głosi, że gdy papież Grzegorz Wielki (590–604) przechadzał się po Forum Trajana, był pod takim wrażeniem budowli wzniesionych w imieniu cesarza, że zaczął się zastanawiać, czy władca ten nie dokonał aktu miłosierdzia, który mógłby zbawić jego pogańską duszę. Jak pisze hagiograf, o Trajanie krążyła opowieść, że gdy wybierał się na jedną z wypraw wojennych, został zaczepiony przez matkę, która straciła syna. Cesarz zatrzymał się i rzekł: „Powiesz mi o tym, gdy wrócę z wyprawy i wtedy zrekompensuję ci stratę”. Matka odpowiedziała: „Panie, a jeśli nie wrócisz, nikt mi nie pomoże”. Trajan rozkazał więc zbadać sprawę i wypłacić kobiecie odszkodowanie. Grzegorz Wielki, gdy zapoznał się z tą historią, ponoć zaczął ronić łzy, a wówczas Bóg zlitował się nad nim i nad Trajanem, który dostąpić miał chrztu i zbawienia. Ta późna, bo wywodząca się z końca VII bądź z początku VIII w., opowieść o jednym z największych papieży nie na darmo wykorzystuje postać wielkiego cesarza. Rzadko który princeps miał tak dobrą prasę jak Trajan, czego dowodzi pochodzące z IV w. zawołanie: „Panuj szczęśliwie jak August, bądź lepszy niż Trajan”.
Warto jednak pamiętać, że w przypadku jego panowania mamy do czynienia z luką historiograficzną; źródła pisane za Trajana są skąpe i to mimo tego, że w jego czasach tworzyli Tacyt i Swetoniusz!
Hiszpańskie pochodzenie. Urodzony w mieście Italica (dziś Hiszpania) przyszły cesarz wywodził się z rodziny, w której dopiero jego ojciec, nazywający się tak samo – Marek Ulpiusz Trajan – dostąpił większych zaszczytów. Został nagrodzony przez Wespazjana za dzielność i rozwagę, z jakimi jako legat prowadził działania w czasie wojny żydowskiej.