Pomocnik Historyczny

Probus

Marmurowe popiersie Probusa. Marmurowe popiersie Probusa. Forum
(232–282 r.) cesarz od 276 r.

Antyczne źródła z wielkim podziwem opisują militarne zdolności Probusa, zestawiając go nawet z największym postrachem Rzymu – Hannibalem. W nie mniejszym stopniu podkreślają organizacyjne talenty cesarza, jak i szczęście, które mu sprzyjało… przynajmniej przez kilka lat jego rządów.

Przebieg kariery wojskowej Probusa urodzonego w Sirmium (dziś Sremska Mitrovica w Serbii) przypomina losy jego poprzednika Aureliana: obydwaj zaczynali od niższych stopni wojskowych, by ostatecznie zdobyć cesarską purpurę. Anonimowy autor plotkarskiej „Historii Augusta” uważa, że służąc w armii, Probus otrzymywał od kolejnych władców Rzymu liczne odznaczenia i zaszczyty w nagrodę za sukcesy militarne w walkach z wrogami imperium, a także za staczanie indywidualnych pojedynków. Te informacje współcześni historycy uznają za niewiarygodne, jednak pokazują one doskonale, że chciano w tym władcy widzieć herosa i wielką postać, która zasłużyła na cesarski diadem.

Pewniejsze informacje o Probusie pojawiają się z chwilą, gdy przystąpił on do walki o tron cesarski, na którym zasiadał Florian (276), postać odmalowana przez źródła antyczne jako władca gnuśny, pozbawiony jakichkolwiek talentów, a w trudnych czasach, w jakich znajdowało się Cesarstwo Rzymskie, po prostu niezasługujący na purpurę. Kiedy część legionów okrzyknęła Probusa cesarzem, ten prędko przejął władzę, zwłaszcza że Florian padł z rąk własnych żołnierzy. Nowy władca od razu przystąpił do poskromienia barbarzyńców czyhających na granicy cesarstwa.

W ciągu trzech lat wypchnął barbarzyńców z Galii, zaprowadzając na trudnej reńskiej granicy pokój na dwie dekady, co niewątpliwie należy uznać za wielkie osiągnięcie, chociaż podawana liczba zabitych wrogów – 400 tys. jest znacznie przesadzona.

Pomocnik Historyczny „Cesarze Rzymu” (100195) z dnia 09.05.2022; Portrety; s. 64
Reklama