Pomocnik Historyczny

Boski impresario

Krótka historia igrzysk

Wojownicy na arenie, mozaika z IV w. Wojownicy na arenie, mozaika z IV w. BE&W
Igrzyska w Cesarstwie Rzymskim były mechanizmem generowania władzy.
Cesarz przyglądający się walce gladiatora z niedźwiedziem; scena wyrzeźbiona w kości słoniowej, późny antyk.EAST NEWS Cesarz przyglądający się walce gladiatora z niedźwiedziem; scena wyrzeźbiona w kości słoniowej, późny antyk.

Ewergeta, czyli dobroczyńca. „Wyznaczyłem [cykl igrzysk] począwszy od Olimpiów, ponieważ te igrzyska są starożytne i z greckich z pewnością najbardziej prestiżowe. Po Olimpii będą Istmie, a po Istmiach Hadrianeja. (…) Będzie czterdzieści dni na Hadrianeja, a zawody w Tarencie odbędą się w miesiącu styczniu wraz z Kapitoliami, tak jak były kończone do tej pory, poprzedzając zawody w Neapolu. Potem będą Aktia, rozpoczynające się dziewięć dni przed kalendami października i kończące się w ciągu czterdziestu dni. W międzyczasie odbędą się igrzyska w Patras, potem Heraje i Nemeje od kalendów listopada do kalendów stycznia. Po Nemejach będą Panatenaje, tak aby igrzyska zakończyły się tego samego dnia według kalendarza attyckiego, jak było do tej pory”.

Ta sekwencja następujących po sobie igrzysk z datowanej na ok. 134 r. n.e. marmurowej tablicy to fragment jednego z listów Hadriana do „artystów Dionizosa”, stowarzyszenia atletów i aktorów. Choć wcześniej znana była centralna rola cesarza w organizacji igrzysk w całym imperium, po odkryciu tej tablicy w 2003 r. w Aleksandrii Troadzkiej stało się jasne, że władca Rzymu był największym wydawcą, czyli edytorem (editor), igrzysk w państwie. Co ciekawe, choć od początku igrzyska włączone były w ramy kultu cesarskiego, rzadko cesarz angażował się w ich finansowanie. Zaszczyt ten przypadał prowincjonalnym elitom, które w ten sposób manifestowały lojalność wobec władcy i przekonywały do siebie współobywateli.

Największym ewergetą (gr. euergétēs – dobroczyńca) pozostawał jednak cesarz i choć rozmaite igrzyska nie były jedynym narzędziem dzielenia się bogactwem z poddanymi, to właśnie w nich tkwił największy potencjał ułatwiający mu drogę ku boskości.

Pomocnik Historyczny „Cesarze Rzymu” (100195) z dnia 09.05.2022; Konteksty; s. 106
Oryginalny tytuł tekstu: "Boski impresario"
Reklama